Dioxines, dioxineachtige PCB's en merker PCB's Afdrukbare versie   |   Laatst bijgewerkt op 06.08.2015

PCB's en dioxines zijn stoffen die een kankerverwekkend effect kunnen hebben. Dioxines behoren tot de familie van de organochloorverbindingen en hebben dus dezelfde fysico-chemische eigenschappen. Naast de "echte" dioxines (polychloordibenzodioxines of PCDD's), omvat deze groep eveneens de furanen (polychloordibenzofuranen of PCDF's) en de dioxineachtige PCB's. Deze verbindingen zijn allemaal lipofiel (ze zijn in vet oplosbaar), chemisch en fysisch zeer stabiel en bijna niet bioafbreekbaar. Hierdoor hopen ze zich op in het vet van dieren en bij de mens. Eventuele non-conformiteiten worden bijgevolg meestal vastgesteld in producten van dierlijke oorsprong.

Dioxines hebben geen technisch of ander doel. Ze zijn een ongewild en vaak onvermijdbaar bijproduct van een aantal thermische en industriële processen. Belangrijke bronnen door menselijke activiteit zijn o.a. metaalproductie en -verwerking, afvalverbranding en huishoudelijke haarden. De polychloorbifenylen (PCB's) vinden hun oorsprong terug in menselijke activiteiten.

Ze werden gedurende decennia gebruikt in verschillende industriële toepassingen, o.a. als koelvloeistof in elektrische transformatoren, in pigmenten, verven, …. Ze werden niet als individuele congeneer gebruikt, maar onder de vorm van complexe mengsels. Op dit ogenblik is het gebruik van PCB's in de EU verboden.

Preventie en reductie van humane blootstelling gebeurt o.m. door de bronnen aan te pakken, bijvoorbeeld door industriële processen onder controle te houden, door maatregelen te nemen die de emissie beperken of elimineren, …. Hoewel het gebruik van PCB's verboden is, kunnen ze nog teruggevonden worden in bijvoorbeeld oude elektrische installaties. Een gepaste afvalverwerking is in dat opzicht dus zeer belangrijk.

Het FAVV besteedt in het bijzonder aandacht aan het risico voor contaminatie van de voedselketen door dioxines en PCB's en neemt jaarlijks monsters in de levensmiddelensector en de diervoedersector. In België is het verplicht in de diervoedersector om analyses uit te voeren op dioxines en dioxineachtige PCB's voordat kritische grondstoffen op de markt worden gebracht en dit op kosten van de operator. Na herhaalde incidenten werd de Europese Commissie geïnspireerd door deze aanpak en verplicht ze sinds 2012 een monitoring van de kritische grondstoffen (oliën, vetten en hun afgeleide producten) en de samengestelde voeders die deze bevatten.

Analyses per type voedingsmiddel