 |
FAVV - ACTIVITEITENVERSLAG 2017 Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen |
|
 |
|
| FR | NL |
|
|
| Ten dienste van |
Ten dienste van |
Internationale |
Inspecties | gezondheid, CVTI |
Monsternemingen en analyses |
Controles bij invoer |
Fraude- bestrijding |
Barometers |
Illegaal gebruik van fipronil Afdrukbare versie |  Laatst bijgewerkt op
21.06.2018Vlak voor de zomer van 2017 werd door een eierverwerkend bedrijf de aanwezigheid van fipronil vastgesteld in eieren afkomstig van een Belgisch pluimveebedrijf. Deze ontdekking kwam totaal onverwacht en verraste iedereen, omdat het gebruik van fipronil in de veehouderij wettelijk niet is toegestaan en nooit eerder fipronil werd ontdekt in de sector. Wat in eerste instantie slechts een geïsoleerde contaminatie leek (één enkel legpluimveebedrijf, ontdekt in juni 2017) is na enkele weken intensief en diepgaand onderzoek door de antifraude-eenheid van het Agentschap uitgedijd naar een veel groter incident. Het onderzoek bracht immers aan het licht dat een antiparasitair middel voor de reiniging van stallen (Dega-16) frauduleus werd “aangerijkt” met fipronil zonder dat dit op het etiket werd vermeld. Dit frauduleus “aangerijkte” reinigingsmiddel werd door de fraudeur verdeeld naar meerdere pluimveeservicebedrijven, die het op grote schaal gebruikten op legbedrijven en opfokbedrijven om komaf te maken met bloedluizen, een parasiet met grote impact op het dierenwelzijn en dus ook op de rentabiliteit. Fipronil is een chemische substantie, die zowel bij planten als bij kleine huisdieren (onder meer in vlooienbanden) gebruikt wordt om insecten te bestrijden. Hoewel fipronil dus legale toepassingen kent, is deze stof niet goedgekeurd voor gebruik bij voedselproducerende dieren. Er mag bijgevolg geen enkel middel met fipronil in de handel te verkrijgen zijn voor gebruik in dit type bedrijven. Tijdens dit incident heeft het Agentschap zijn gebruikelijke aanpak bij een probleem met een contaminant in de voedselketen toegepast. Daarbij worden de bronnen van de contaminatie door uitgebreid onderzoek, tracering en analyses opgespoord. Eens deze gekend zijn, worden alle potentieel gecontamineerde contacten van deze bronnen geïdentificeerd en geblokkeerd. Op deze wijze wordt snel en efficiënt de bevoorrading van de voedselketen met gecontamineerde producten stopgezet. De producten, die al wel in de keten terecht gekomen zijn, worden uit de handel genomen en kunnen dus niet meer bij de consument terechtkomen. Indien dergelijke producten een risico vormen voor de gezondheid van de consument, dan wordt er zoals gebruikelijk een recall georganiseerd en kan iedereen, die deze producten gekocht heeft, deze terugbrengen naar het verkooppunt. Op basis van hetgeen dit onderzoek heeft uitgewezen, heeft deze besmetting van eieren en daarvan afgeleide producten geen impact gehad op de gezondheid van de consument. Slechts één lot eieren moest worden teruggeroepen van bij de consument wegens een gezondheidsrisico (risico op lange termijn, enkel bij gebruik over meerdere jaren). Voor vlees is er nooit een risico geweest en dat hoeft niet te verwonderen: kippenvlees is immers afkomstig uit de braadkippensector waar geen probleem met bloedluizen bestaat en er dus ook geen fipronil misbruikt werd. Samengevat werden miljoenen eieren vernietigd omdat ze sporen van fipronil bevatten boven de norm en dus niet conform waren zonder dat zij een risico inhielden. Dit onderscheid uitleggen aan de consument was evenwel niet evident. De gevolgen voor de pluimveesector en de voedingsindustrie zijn echter wel zeer groot geweest.
Het Agentschap heeft lessen getrokken uit dit incident en een actieplan opgesteld om zijn aanpak en communicatie bij het beheer van incidenten te verbeteren, het toezicht op het gebruik van bestrijdingsmiddelen in de vleesproducerende sector te verhogen en de samenwerking met andere overheden te versterken. De communicatie naar de consumenten toe is een absolute prioriteit en de Communicatiedienst werkt dan ook elke dag om de consumenten te informeren over de veiligheid van hun voedsel in België. De communicatie van het FAVV kadert in een continu verbeterproces, waarin de consument een centrale plaats inneemt. De aanpak door het FAVV werd in juni 2018 geëvalueerd door de Europese Commissie, die daarbij de kwaliteit van de door het Agentschap uitgevoerde acties heeft onderlijnd. Verder heeft het FAVV alle pluimveebedrijven gecontroleerd, wat een unicum is in Europa, en heeft het FAVV actief meegewerkt aan de uitwerking van de vergoedingsregeling voor de getroffen bedrijven. Analyse resultaten
Het deel "Opvolging incident: dierlijke producten" geeft een overzicht van de resultaten van de analyses van eieren, eiproducten en vlees die werden uitgevoerd door het FAVV naar aanleiding van de vaststelling van het illegale gebruik van fipronil ter bestrijding van de bloedluis bij leghennen. Het FAVV heeft niet enkel de monsters geanalyseerd die afkomstig zijn van pluimveebedrijven die als verdacht werden beschouwd tijdens het onderzoek, maar heeft ook analyses uitgevoerd in de andere legbedrijven om een compleet beeld te krijgen van de situatie van de sector in België. Er werden ook analyses uitgevoerd op verwerkte producten die vervaardigd werden op basis van non-conforme of verdachte grondstoffen. Het deel "Opvolging incident: plantaardige producten" geeft een overzicht van de resultaten van de fipronilanalyses die werden uitgevoerd op monsters van champignons en bodemverbeteraars in het kader van de opvolging van het fipronilincident. Het deel "EU-Monitoring" geeft een overzicht van de resultaten van de gecoördineerde EU-monitoring die in alle Lidstaten werd ingesteld op vraag van de Europese Commissie wanneer aan het licht is gekomen dat het illegale gebruik van fipronil bij leghennen betrekking had op meerdere Lidstaten. Deze monitoring was erop gericht op zoek te gaan naar residuen van fipronil en 11 andere belangrijke molecules die in kaart werden gebracht door de Europese Commissie. Het FAVV heeft ervoor gekozen om 15 molecules op te sporen. |
|
