Activiteitenverslag 2018 van het FAVV

Netwerk voor fraudebestrijding Acties : Groeibevorderaars Wegcontroles Namaakproducten Controle van reizigers bij de douane Voedingssupplementen en postpakketten Bestrijdingsmiddelen Paarden Andere acties

Bedreigingen van FAVV agenten

Fraudebestrijding

Afdrukbare versie |

Laatst bijgewerkt op 30.04.2019

Het FAVV staat in voor de preventie, opsporing en repressie van fraude, de bestrijding van bepaalde illegale praktijken met economisch belang en van het gebruik van sommige verboden stoffen. Om efficiënt te zijn is de bestrijding van fraude in de voedselketen gebaseerd op een beleid dat voorziet in specifieke acties en het sensibiliseren van de medewerkers.

De Nationale Opsporingseenheid (NOE) van het FAVV is belast met de preventie, de opsporing en de repressie van fraude en het gebruik van verboden stoffen (hormonen, enz.). Omwille van de complexiteit (geografisch, technisch, …) en/of het georganiseerd karakter van deze inbreuken worden dossiers die een gespecialiseerde, gecoördineerde en/of multidisciplinaire aanpak vergen (samenwerking met de parketten, federale of lokale politie) aan de NOE toevertrouwd.

In 2018 registreerde de NOE 712 administratieve inbeslagnames (822 in 2015, 915 in 2016 en 711 in 2017). Deze gaven aanleiding tot:

	2016	2017	2018
Onderzoeken ingesteld naar fraude	562	442	463
Deelnames aan een wegcontrole	59	64	39
Bemonsteringen in landbouwbedrijven	98	85	86
Bemonsteringen in slachthuizen	51	20	8
Specifieke acties	21	14	22
Informatieoverdrachten naar andere diensten	85	124	104

In 65% van de gevallen werd overgegaan tot het openen van een fraudedossier. Bij het opmaken van dit activiteitenverslag werden in 2018 494 dossiers afgesloten.

Er werden voor deze overtredingen 369 PV’s opgesteld.

Naast de reeds langer gekende fraudegevoelige sectoren, zijnde de vlees- en voedingssector, wordt vastgesteld dat er de laatste jaren een ongunstige evolutie is op verschillende gebieden: nagemaakte levensmiddelen, de handel in illegale of vervalste stoffen in de voedselketen en frauduleuze handel in levende dieren.

Er is eerst en vooral de handel in puppy’s vanuit de voormalige Oostbloklanden. Deze handel blijft toenemen, niet tegenstaande de LCE’s die dossiers, wat betreft de bevoegdheden van het FAVV, zeer ter harte nemen. Het gerechtelijk apparaat zal hier een zeer duidelijk standpunt moeten innemen en gepaste maatregelen nemen om deze lucratieve, illegale handel definitief een halt toe te roepen.

Verder wordt een stijging vastgesteld van de frauduleuze handel in paarden uitgesloten voor de slacht. Er is een parallelle handel ontstaan in Europa van deze paarden, waarbij de paspoorten worden vervalst, zodat deze paarden uiteindelijk in het slachthuis terecht komen. Enige nuance is hier aangewezen. Dit gaat vooral om een economische fraude, de volksgezondheid is hier niet direct in gevaar, gezien deze dieren aan een keuring na de slacht zijn onderworpen.

Naast hoger vermelde dossiers wordt de laatste jaren een enorme stijging vastgesteld van de internetverkoop. Deze booming business opent ook mogelijkheden voor frauduleuze handel. Er wordt vastgesteld dat er grote hoeveelheden voedingssupplementen, gezondheidsproducten en hormonale producten via internet worden aangekocht. Uit onderzoek in samenwerking met het FAGG blijkt bovendien dat deze producten veelal niet conform zijn qua samenstelling en veiligheid voor de consument. De vaststelling is hier dat, op enkele uitzonderingen na, de fraude veeleer ligt bij de veelal malafide verkopers (vooral vanuit Aziatische landen) en dat de “naïeve” kopers eerder slachtoffer zijn. Het FAVV wil wel de aandacht trekken op dit fenomeen en de consument inlichten over de risico’s die zulke handel inhoudt.

Visie over fraude

In de strategische doelstellingen van het businessplan 2018 – 2020 wordt fraudebestrijding in de voedselketen als aandachtspunt weerhouden; het voorziet een efficiënte fraudebestrijding op basis van een beleid dat voorziet in specifieke acties en het sensibiliseren van alle medewerkers om fraude in de voedselketen te detecteren en mee te helpen te bestrijden in het kader van hun opdrachten.

Bij de uitvoering van deze doelstelling werd een nieuwe visie over fraudebeleid opgesteld op basis van een bevraging van de verschillende diensten van het FAVV, andere inspectiediensten en belanghebbenden.

In dit document wordt “Food Fraud” gedefinieerd als een algemene term omvattende het opzettelijk of intentioneel substitueren, toevoegen, wijzigen of verkeerd voorstellen van voeding, ingrediënten, verpakkingen, etiketten, productinformatie, of valse of misleidende claims aangaande een product, met als doel een economisch voordeel te behalen, of in voorkomend geval met mogelijk nadelige gevolgen voor de gezondheid van consument, plant of dier.

Gezien de missie van het FAVV wordt dezelfde definitie overgenomen voor Feed, Plant en Animal fraud. De controleurs op het terrein hebben naast hun toezichthoudende functie ook een opsporingsfunctie en aldus een belangrijke rol bij de captatie van mogelijke fraude signalen op het terrein.

Het document benadrukt ook de samenwerking met andere actoren zoals:

de andere inspectiediensten (FOD Financiën, FOD Economie, FOD Volksgezondheid-Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu, FAGG, FOD Sociale Zaken, …);
de externe diensten zoals politie en justitie;
de belanghebbenden;
de verschillende multidisciplinaire vergadergroepen;
de Europese Food Fraud Workgroup.

Door deze samenwerking dient er een netwerk opgezet te worden om fraude in de voedselsector te kunnen bestrijden zowel preventief als repressief.

Het document is een basisdocument voor de werking van de NOE.