www.favv.be       FAVV - ACTIVITEITENVERSLAG 2018
Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen
A tot Z
FR NL



Meldingen en gevolgen van controles Afdrukbare versie   |   Laatst bijgewerkt op 20.06.2019

RASFF
Meldingsplicht
Administratieve boetes
Intrekking of weigering van de erkenning of toelating




RASFF

Via het Rapid Alert System for Food & Feed (RASFF) werden in 2018 door alle lidstaten van de EU in totaal 3.622 meldingen gedaan van producten die een risico kunnen betekenen voor mens of dier, waarbij andere lidstaten of derde landen betrokken zijn. Hiervan gingen 240 meldingen uit van België als gevolg van: invoercontroles aan de grens (50), de autocontrole van een bedrijf (117), een officiële controle op de Belgische markt (59) en consumentenklachten (14).

  Food Feed Food Contact Material
Alert 106 5 6
Information 46 34 4
Border rejection 31 8 0
Totaal 183 47 10


Evolutie van RASFF-meldingen volgens verschillende criteria



Top 5 van de RASFF-meldingen door België in 2018

Volgens gevaar
Pathogene micro-organismen

26,3%

Mycotoxines 15,8%
Pesticideresidu’s 10,4%
Microbiologisch contaminanten (andere) 9,2%
Allergenen 5,4%

Volgens product categorie
Fruit en groenten 14,0%
Diervoeders 12,9%
Vlees en vleesproducten (andere dan gevogelte) 11,7%
Vlees en vleesproducten (gevogelte) 10,8%
Noten en afgeleide producten 8,3%


In 2018 heeft het RASFF-contactpunt 581 meldingen met bijkomende informatie (“additionals”) verspreid binnen België; deze waren bestemd voor informatie of voor opvolging.




Meldingsplicht

Elke operator die activiteiten uitoefent die onder de bevoegdheid van het FAVV vallen, is verplicht om het FAVV in te lichten wanneer hij een vermoeden of reden heeft om aan te nemen dat een product dat door hem ingevoerd, geproduceerd, gekweekt, geteeld, verwerkt, vervaardigd of gedistribueerd werd, schadelijk kan zijn voor de gezondheid van mens, dier en plant (KB van 14/11/2003, art. 8 § 1). In onderstaande tabel wordt het aantal meldingen per sector en de evolutie in de tijd weergegeven.

Aantal meldingen per sector en evolutie daarvan in de tijd
Sector 2016 2017 2018
Primaire sector 88 110 96
Transformatie 588 636 872
Distributie 233 265 342
Import-Export 1 2 4
Totaal 910 1.013 1.314

De evolutie in de tijd van het aantal meldingen per gevarenklasse wordt in de tabel hieronder weergegeven.

Evolutie in de tijd van het aantal meldingen per gevarenklasse
Gevaargroep 2016 2017 2018
Chemische gevaren 270 297 387
Biologische gevaren 30 25 38
Microbiologische gevaren 473 543 699
Fysische gevaren 70 68 105
Andere gevaren 67 80 85
Totaal 910 1.013 1.314

Het aantal meldingen door operatoren steeg met 30% tegenover 2017 tot een totaal van 1314 meldingen.

Het aantal meldingen voor microbiologische gevaren blijft stijgen (+29%), in 2018 voornamelijk door een sterke stijging in het aantal meldingen met betrekking tot de aanwezigheid van Salmonella sp. (410 meldingen, +49,6%) in diverse levensmiddelen, diervoeders en voedermiddelen.

Microbiologische gevaren blijven de belangrijkste reden van melding (53,2%) gevolgd door de meldingen over chemische gevaren (29,5%). Bij de chemische gevaren werden 3,5 keer meer meldingen voor mycotoxines geregistreerd, voornamelijk door een sterke stijging in het aantal meldingen over de aanwezigheid van deoxynivalenol in de nieuwe tarweoogst.

Verdeling van de meldingen volgens de aard van het gevaar
Klasse van het gevaar Gevaar 2016 2017 2018
Chemische gevaren Zware metalen 17 28 23
Residuen van diergeneeskundige middelen 89 75 72
Residuen van bestrijdingsmiddelen 71 62 66
Mycotoxines 24 28 96
Niet-toegelaten kleurstoffen 12 13 14
Dioxines & PCB 2 8 12
Migratie 3 2 3
Allergenen 24 20 50
Andere chemische gevaren 28 61 51
Biologische gevaren Dierenziekten (gemeld via het kanaal van de meldingsplicht) 12 11 15
Plantenziekten en schadelijke organismen 11 14 14
Andere biologische gevaren 7 0 9
Microbiologische gevaren Bacilllus sp. 5 9 5
Campylobacter 1 3 2
Clostridium sp. 0 0 2
Escherichia coli 19 19 41
Listeria monocytogenes 118 145 137
Salmonella sp. 278 274 410
Vibrio sp. 2 0 0
Staphylococcus aureus 1 1 0
Pseudomonas sp. (Ps. aerogunosa, Ps. fluorescens) / 12 13
Vermoeden voedseltoxi-infectie 11 12 10
Gisten 3 1 3
Schimmelvorming 6 7 4
Hepatitis A 0 1 0
Norovirus 7 7 9
Andere microbiologische gevaren 22 52 63
Fysische gevaren Plastiek 23 13 36
Rubber 4 0 1
Metaal 18 17 17
Glas 6 19 18
Hout & papier 4 0 0
Steen 4 0 0
Verpakkingsmateriaal 0 0 0
Biologisch materiaal 6 9 14
Andere vreemde voorwerpen 5 10 19
Andere gevaren Autocontrole, traceerbaarheid 3 5 10
Hygiëne & infrastructuur 0 2 5
GGO 0 0 0
Waarborgen 5 4 23
Pesticiden (niet toegelaten, vervallen, etikettering) 1 0 1
Illegale invoer pups 0 0 0
Niet-gespecificeerde gevaren 26 31 17
Etikettering 32 38 29
Totaal   910 1.013 1.314




Administratieve boetes

Het koninklijk besluit van 22 februari 2001 houdende organisatie van de controles die worden verricht door het FAVV bepaalt dat in de voedselketen vastgestelde inbreuken aanleiding kunnen geven tot een administratieve sanctie: de betaling van een administratieve boete door de overtreder doet de strafvordering vervallen.

De afhandeling van de procedure voor het voorstellen van administratieve boetes wordt, op basis van de taalrol, toevertrouwd aan een jurist-commissaris van de administratieve boetes. Nadat hij de parketten de mogelijkheid heeft gegeven om de vastgestelde inbreuken te vervolgen, stelt hij een administratieve boete voor. Voor wanbedrijven (correctionele straf) wordt een bedrag van 200 € tot 40.000 € voorgesteld; voor overtredingen (politiestraf) is dit 100 €.

De commissaris van de administratieve boetes steunt op de strafbepalingen van de wetten waarvoor het FAVV bevoegd is en houdt daarbij rekening met de individuele situatie van de overtreder, de ernst van de inbreuken of het aantal, de weerslag op de gezondheid van consumenten, dieren of planten en het eventueel voorkomen van recidive.


Evolutie van het aantal door de commissarissen van de administratieve boetes behandelde dossiers
  2016 2017 2018
Duits 28 23 37
Frans 3.018 3.814 4.621
Nederlands 3.739 4.055 5.009
Totaal 6.785 7.892 9.667

  2016 2017 2018
Aantal initiële voorstellen 6.013* 6.881*

8.138*
(+86 dossiers in behandeling)
Naar het parket doorgestuurde dossiers (zonder voorstel) 772* 1.011* 1.443*
Totaal voorgesteld bedrag voor de boetes 3.397.540 €* 3.812.235 €* 4.904.385 €*
* Deze cijfers evolueren in functie van de behandeling door de parketten en door de commissarissen van de administratieve boetes.


Belangrijkste materies waarvoor proces-verbaal werd opgesteld (uit een totaal van ongeveer 50 trefwoorden)
  2016 2017 2018
Temperatuur van levensmiddelen 13,3% 8,4 % 7,9 %
Bewaaromstandigheden 8,4% 7,4 % 7,5 %
Hygiëne personeel 11,3% 9,5 % 7,4 %
Hygiëne horeca 11,0% 9,5 % 9,5 %
Etikettering van levensmiddelen 2,9% 3,2 % 4,0 %
Autocontrole 8,8% 11,5 % 11,6 %
Hygiëne distributie 7,3% 6,8 % 6,6 %
Product schadelijk verklaard 4,5% 4,1 % 4,5 %
Rookverbod horeca 2,4% 1,8 % 1,3 %


Net als de voorgaande jaren worden vaak inbreuken vastgesteld in de horecasector en de detailhandel, te wijten aan een minder professionele instelling van de verantwoordelijken.

Als reactie op die vaststelling heeft het FAVV sinds begin 2011 aan horecazaken voorgesteld om, onder bepaalde voorwaarden, als alternatief voor de administratieve boete, een opleiding te volgen bij de voorlichtingscel van het FAVV.

In 2018 konden 2.475 operatoren van deze mogelijkheid gebruik maken (1.950 in 2016 en 2.106 in 2017). Hiervan schreven 742 zich ook daadwerkelijk in voor een opleiding (680 in 2016 en 607 in 2017), waarvan 326 al konden genieten van de (gedeeltelijke) kwijtschelding van de administratieve boete (548 in 2016 en 452 in 2017).


Om operatoren actief in de sector B2C (bijvoorbeeld bakkers, slagers, grootwarenhuizen, kinderdagverblijven, ambulante handelaars, landbouwers die aan hoeveverkoop doen) te stimuleren hun autocontrolesysteem te laten valideren is het FAVV op 1 januari 2014 daarenboven van start gegaan met een ander initiatief in verband met de administratieve boetes. Dit initiatief houdt in dat operatoren kunnen vrijgesteld worden van het betalen van hun administratieve boete voor PV’s opgesteld vanaf 1 januari 2014 wanneer zij binnen een bepaalde termijn hun autocontrolesysteem laten valideren door een certificeringsorganisme erkend door het FAVV en een Smiley bekomen.

Ook de operatoren actief in de horecasector kunnen kiezen voor dit initiatief (maar ze moeten een opleiding van 1 dag met al hun personeel volgen OF hun autocontrolesysteem laten valideren en dus een Smiley bekomen).

In totaal vielen 4.940 operatoren in de doelgroep van deze gunstmaatregel: 48 operatoren sloten een overeenkomst af met een erkend certificeringsorganisme en 25 bekwamen reeds de (gedeeltelijke) kwijtschelding van de administratieve boete dank zij de validatie van hun autocontrolesysteem.

Bovenvermelde cijfergegevens dient men als voorlopig te beschouwen wat betreft het jaar 2018. De processen-verbaal van de laatste maanden van 2018 zijn immers nog in behandeling.




Intrekking of weigering van de erkenning of toelating

Intrekking of weigering door DG controle

Wanneer de andere maatregelen (waarschuwingen, PV, …) zonder succes werden toegepast, start het FAVV de procedure van weigering, intrekking of schorsing van de erkenning of toelating op. In geval van bevestiging van deze sanctie en wanneer de intrekkingsprocedure wordt ingeleid, kan de operator vragen om gehoord te worden voor de beroepscommissie van het FAVV.

In 2018 werden 75 procedures (P30) van weigering en 83 procedures van intrekking (P15) opgestart:
  • In 48 gevallen werd de door het FAVV overwogen maatregel bevestigd zonder beroep en moest de operator de activiteiten van zijn inrichting stopzetten.
  • In 70 dossiers werd de procedure stopgezet omdat de operator zich intussen in orde had gesteld of zijn activiteiten had stopgezet.
  • 16 dossiers zijn nog lopende. 3 dossiers werden gestopt op basis van een interne beslissing.

Bovendien werd voor 18 operatoren een dossier onmiddellijke intrekking (P0) opgemaakt gezien de ernst van de vastgestelde feiten. Voor één ervan werd de beslissing van het FAVV door de Raad van State geweigerd en één dossier wordt momenteel nog door de Raad van State geëvalueerd.


Beroepscommissie

Tegen 21 procedures (6 FR en 15 NL) werd beroep aangetekend bij de beroepscommissie van het FAVV. In 2 dossiers vond er geen hoorzitting plaats: voor 1 dossier werd de beslissing tot intrekking herzien door DG Controle en in het 2e dossier is de operator in faling gegaan.


Beslissing van de Minister

Voor de 19 dossiers waarvoor in 2018 een hoorzitting van de beroepscommissieheeft plaatsgevonden, werd een advies overgemaakt aan de Minister. De beroepscommissie adviseerde in 8 dossiers om de beslissing tot intrekking te volgen. Voor 10 dossiers werd er geadviseerd om bijkomende voorwaarden op te leggen aan de operator om de erkenning/toelating te kunnen behouden. Voor 1 dossier werd geadviseerd om de beslissing van DG Controle deels te volgen (intrekking van de erkenningen, maar niet van de toelatingen). De Minister heeft steeds het advies van de beroepscommissie gevolgd.

Voor 3 dossiers ging de operator niet akkoord met de beslissing van de Minister en werd beroep aangetekend bij de Raad van State. Voor 2 hiervan heeft de Raad van State de uiterst hoogdringendheid verworpen. Voor 1 dossier heeft de Raad van State de beslissing van de Minister geschorst op basis van uiterst dringende noodzakelijkheid.
   
Onze opdracht is te waken over de veiligheid in de voedselketen en de kwaliteit van ons voedsel, ter bescherming van de gezondheid van mens, dier en plant.

ONZE SITES : - FAVV Professionelen
- FAVV Consumenten
- De smiley
- Wetenschappelijk Comité
- Foodweb
- FAVV Enquêtes
CONTACT :
- De woordvoerders
- Lokale controle-eenheden (LCE)
- Interne en externe laboratoria
- Het meldpunt voor de consument
- De ombudsdienst voor de operatoren