Activiteitenverslag 2018 van het FAVV - Sectorale bemonsteringsplannen

Sectorale bemonsteringsplannen

Laatst bijgewerkt op 05.06.2019

De Europese wetgeving voorziet dat bij de planning en uitvoering van officiële controles rekening wordt gehouden met de controles uitgevoerd door de operatoren indien zij de risico's op besmetting in de voedselketen kunnen verlagen. In deze optiek kan het FAVV zijn analyseprogramma aanpassen, rekening houdende met sectorale bemonsteringsplannen (SBP) die garanties bieden dat de voedselveiligheid op een hoog niveau blijft.

Hiervoor moet het SBP aan het Wetenschappelijk Comité van het FAVV worden voorgelegd, rekening worden gehouden met zijn advies en moet er aan bepaalde bemonsterings- en analysevoorwaarden worden voldaan. De vermindering van het aantal officiële analyses berust op risicocriteria zoals de ernst van de gecontroleerde gevaren en de blootstelling van de consument.

In geval van een non-conformiteit worden corrigerende maatregelen genomen, en indien nodig wordt de meldingsplicht naar het FAVV toegepast.

Diervoeders

In 2018 telde het sectorale bemonsteringsplan van BFA (Belgian Feed Association) 241 deelnemers. Onder hen alle leden van BFA maar al verschillende jaren nemen ook niet-leden uit binnen- en buitenland deel. Bij afsluiting werd een performantie van 95% van de aanvankelijk 2.192 ingeplande analyses opgetekend. Meer dan 70% van de analyses werd uitgevoerd op diervoeders die worden aangekocht van een gecertificeerde bron (voedermiddelen, toevoegingsmiddelen, voormengsels en mineraalvoeders). De top 5 van de analyses bestaat uit mycotoxines/aflatoxine (437 analyses), pesticiden (345), dioxines en dioxineachtige PCB’s (191), zware metalen (138) en salmonella (114).

Daarnaast wordt gescreend op tal van andere contaminanten: ambrosia, residuen van antibiotica, blauwzuur, chloramphenicol, enterobacteriaceae, GGO’s, melamine, moederkoren, onoplosbare onzuiverheden, polyaromatische koolwaterstoffen, PCB’s en schimmels.
Het bemonsteringsplan monitort niet alleen de aankoop van diervoeders, maar ook de productie van voormengsels en mengvoeders. Op dit laatste niveau worden analyses ingepland op salmonella, mycotoxines en zware metalen. In 2018 werden daartoe 443 analyses ingepland. De monitoring op niveau van de voormengsels focust op haar beurt op zware metalen (59 analyses).

De volgende overschrijdingen werden vastgesteld:

salmonella (serotype Idikan) werd een keer gedetecteerd in een varkensvoeder;
in een staal spelt werd de richtwaarde voor schimmels overschreden;
in drie stalen, namelijk bij gierst, zonnebloempitten en sojabonen werd ambrosia teruggevonden boven de richtwaarde;
de norm voor moederkoren werd overschreden in een staal rogge;
de MRL’s voor pesticideresiduen werd meermaals overschreden:
- in erwten: tweemaal een overschrijding voor pirimifosmethyl en één overschrijding voor tebuconazole;
- bij speltstalen: één staal met een overschrijding voor fluoxastrobin, één met een overschrijding voor amethoctradin en dimethomorph en een laatste staal met een overschrijding voor bixafen;
- in een staal vogelwikke: overschrijding voor flutriafol;
- in een staal tarwe: overschrijding voor chloorpropham;
- in een staal groene thee-extract: overschrijding voor dinotefuran;
- in een staal kadjang idjoe: overschrijding voor haloxyfop;
de richtwaarde voor de som van T2 en HT2 werd één keer overschreden in Russische maïs;
de actielimiet voor PAK’s werd éénmaal overschreden voor luzerne.

Op basis van de analyseresultaten, actualiteit of overschrijdingen kan het bemonsteringsplan een snelle update ondergaan. Daarenboven wordt door BFA minstens elke drie maanden het bemonsteringsplan geëvalueerd. Zo werd bijvoorbeeld in de zomer van 2017 de monitoring uitgebreid naar aanleiding van het fipronilincident.
In 2018 werd onder andere een intensievere screening op schimmels in speltdoppen en moederkoren in tarwe doorgevoerd.

Aardappelsector

Sinds 2005 voeren alle leden van Belgapom (Belgische aardappelhandel en -verwerkende industrie) een sectoraal bemonsteringsplan (SBP) uit dat twee luiken bevat: een luik contaminanten (gewasbeschermingsmiddelen, zware metalen en melamine) en een fytosanitair luik. De basis van dit plan is een risicoanalyse en een brede screening gedurende meerdere jaren. De resultaten van dit SBP worden samen met het FAVV jaarlijks besproken en geëvalueerd.

Sinds 2017 is de sector overgestapt van een kalenderbenadering op een seizoensgebaseerde benadering.

In het seizoen 2018-2019 werden 193 loten consumptieaardappelen getest op CIPC (chloorprofam), Cd en Pb. Alle monsters werden geanalyseerd met de multi-residumethode. Alle resultaten waren conform.

Het onderzoek naar ringrot en bruinrot werd ook uitgevoerd op 137 aardappelmonsters (62 consumptieaardappelen en 75 pootaardappelen). Er werd geen besmetting vastgesteld.