Plantengezondheid Afdrukbare versie |  Laatst bijgewerkt op
22.06.2020
Een nieuwe Europese verordening over plantengezondheid
De insleep van uitheemse plaagorganismen (= quarantaineorganismen) voor planten voorkomen is essentieel om een duurzame land-, tuin- en bosbouw mogelijk te maken, de voedselvoorziening veilig te stellen en onze leefomgeving te beschermen. Met de mondialisering van de handel is de kans op insleep van dergelijke organismen sterk toegenomen. Door de klimaatverandering kunnen deze organismen in onze streken overleven, zich vestigen en grote economische en ecologische schade aanrichten.
Om de Europese Unie (EU) beter te beschermen tegen de insleep van plaagorganismen, is als onderdeel van een volledige nieuwe wetgeving, de plantengezondheidsverordening gepubliceerd en van toepassing sinds 14/12/2019.
De plantengezondheidsverordening introduceert een proactieve aanpak. Door in te zetten op preventieve maatregelen, grondig toezicht op het grondgebied en zich voor te bereiden op mogelijke uitbraken willen de lidstaten de opbrengstverliezen en de hoge kosten die gepaard gaan met bestrijdingsmaatregelen beperken.
In het algemeen worden strengere regels van kracht voor de handel in planten en plantaardige producten. De controles op planten en plantaardige producten aan de buitengrenzen van de EU worden strenger, meer producten worden controleplichtig en voor hoogrisicoproducten geldt een tijdelijk invoerverbod. Zowel voor de internethandel in planten als voor reizigersbagage zijn nieuwe en strengere regels van toepassing.
Wat betreft het intracommunautair handelsverkeer in planten en plantaardige producten wordt het model van plantenpaspoort geharmoniseerd en wordt de plantenpaspoortplicht uitgebreid naar alle planten bestemd voor opplant.
In 2019 werden door het FAVV heel wat inspanningen geleverd om deze nieuwe regels voor te bereiden en te implementeren en om alle betrokkenen te informeren en te sensibiliseren. |
Het FAVV voert jaarlijks analyses uit op planten, plantaardige producten, grond en andere materialen die drager kunnen zijn van plantenziekten en plagen (houten verpakkingsmateriaal, paletten...). De monsternemingen worden verricht bij invoer, bij producenten, in opslagplaatsen, in verzendingscentra, in openbaar groen en in bossen. Meer informatie hierover kan u terugvinden op de pagina "Plantenziekten".
Dit toezicht heeft als doel uitbraken van quarantaineorganismen vroegtijdig op te sporen zodat ze kunnen worden uitgeroeid. Het laat eveneens toe op internationaal vlak te waarborgen dat onze planten en plantaardige producten aan de wettelijke vereisten voldoen. Een aanzienlijk aantal monsternemingen, in het bijzonder bij de teelt van aardappelpootgoed, wordt door het FAVV aan de gewesten gedelegeerd.
In 2019 bleef de Belgische aardappelproductie vrij van besmettingen met bruinrot of ringrot. Er werd wel bruinrot vastgesteld in een waterloop net buiten de beschermingszone waardoor deze werd uitgebreid. Ter herinnering, in de beschermingszone is het verboden om oppervlaktewater te gebruiken voor de irrigatie van aardappelen, tomaten of aubergines.
Het aardappelcysteaaltje (Globodera) en de wortelknobbelaaltjes (Meloidogyne), alsook bacterievuur zijn endemisch in bepaalde zones, hun uitroeiing is dus niet meer mogelijk. De opgelegde bestrijdingsmaatregelen hebben tot doel verdere verspreiding te voorkomen en het vermeerderingsmateriaal prioritair te beschermen.
Bij de invoer van groenten, fruit en snijbloemen uit niet-EU lidstaten werden regelmatig schadelijke insecten aangetroffen. Het ging meer bepaald om mineervliegen (Liriomyza spp.), de tabakswittevlieg (Bemisia tabaci), de Afrikaanse fruitmot (Thaumatotibia leucotreta) en niet-Europese boorvliegen (Tephritidae).
In 2019 werd het onderzoek met kruisvallen naar de aanwezigheid van Rhagoletis fausta (black cherry fruit fly) verder gezet. Deze boorvlieg komt voor in Noord-Amerika en zou belangrijke schade in onze kersenteelt kunnen aanrichten. Dit organisme werd bij de controles niet aangetroffen.
| Aantal missies |
Aantal operatoren |
| 3.364 |
1.750 |
| |
Aantal monsternemingen |
Gunstige monsternemingen (%) |
Aantal maatregelen |
| Anoplophora chinensis |
11 |
100 |
- |
| Anoplophora glabripennis |
11 |
100 |
- |
| Apple proliferation mycoplasm |
136 |
97,8 |
- |
| Bacteriën |
111 |
93,7 |
2 |
| Bursaphelenchus xylophilus |
106 |
100 |
- |
| Chrysanthemum Stem Necrosis Virus |
118 |
100 |
- |
| Clavibacter michiganensis michiganensis |
34 |
100 |
- |
| Clavibacter michiganensis sepedonicus |
1.731 |
100 |
- |
| Ditylenchus dipsaci |
196 |
99,5 |
1 |
| Erwinia amylovora |
665 |
62,0 |
33 |
| Globodera |
1.911 |
99,1 |
2 |
| Insecten |
333 |
68,2 |
86 |
| Meloidogyne |
37 |
97,3 |
- |
| Monochamus |
62 |
98,4 |
1 |
| Nematoden |
57 |
98,2 |
1 |
| Phytophtora ramorum |
73 |
98,6 |
1 |
| Pospiviroïden |
51 |
98,0 |
- |
| Ralstonia solanacearum |
226 |
100 |
- |
| Rhagoletis fausta |
2.567 |
100 |
- |
| Schimmels |
25 |
100 |
- |
| Rhagoletis pomonella |
13 |
100 |
- |
| Sclerotium cepivorum |
193 |
100 |
- |
| Tomato yellow leaf curl virus |
1 |
100 |
- |
| Virus |
112 |
89,3 |
- |
| Vectoren van Xylella fastidiosa |
100 |
100 |
- |
| Xylella fastidiosa |
573 |
100 |
- |
| Totaal |
7.552 |
94,7 |
127 |
Maatregelen naar aanleiding van non-conformiteiten
| |
Aantal maatregelen |
| Maatregelen ingevolge non-conformiteiten bij een ander bedrijf |
20 |
| Inbeslagnemingen |
7 |
| Andere |
100 |
| Totaal |
127 |
Non-conformiteiten
| |
Aantal monsternemingen |
Non-conforme
parameters |
| Bladeren |
31 |
Tobacco ringspot virus, Plantenvirussen invoer, Planteninsecten invoer, Planteninsecten interne markt, Lyriomyza trifolii, Bemisia tabaci |
| Bloemen |
5 |
Planteninsecten invoer, Lyriomyza trifolii, Bemisia tabaci |
| Grond |
11 |
Globodera spp., Globodera rostochiensis, Globodera pallida, Ditylenchus dipsaci |
| Percele grond |
8 |
Meloidogyne fallax, Meloidogyne chitwoodi, Globodera spp., Globodera rostochiensis |
| Planten |
51 |
Tobacco ringspot virus, Ralstonia solanacearum, Plantenvirussen invoer, Plantenbacteriën interne markt, Erwinia amylovora |
| Plantgoed |
11 |
Xanthomonas fragariae, Plum pox virus (Sharka), Phytophtora ramorum, Erwinia amylovora |
| Pootgoedbladeren |
5 |
Xanthomonas fragariae, Plum pox virus (Sharka) |
| Sinaasappelen |
1 |
Thaumatotibia leucotreta |
| Snijbloemen |
2 |
Thaumatotibia leucotreta, Planteninsecten invoer, Lyriomyza trifolii |
| Tak/stam met bladeren |
202 |
Xanthomonas arboricola pv. pruni, Scirrhia pini, Plantenschimmels interne markt, Plantenbacteriën interne markt, Erwinia amylovora |
| Transportmateriaal in hout |
1 |
Monochamus spp |
| Vruchten |
72 |
Thaumatotibia leucotreta, Tephritidae (niet-EU), Spodoptera littoralis, Planteninsecten invoer |
| Wortels |
4 |
Trichodorus sp., Apple proliferation mycoplasm |
Resultaten van de monsternemingen gedelegeerd aan de gewesten (seizoen 2018-2019 of 2019-2020)
| |
Aantal monsternemingen |
Gunstige monsternemingen (%) |
Seizoen |
| Clavibacter michiganensis sepedonicus |
1.149 |
100 |
2018-2019 |
| Globodera |
2.640 |
99,0 |
2019-2020 |
| Meloidogyne |
271 |
100 |
2019-2020 |
| Pospiviroïden |
80 |
100 |
2019-2020 |
| Ralstonia solanacearum |
1.149 |
100 |
2018-2019 |
|
