www.favv.be       FAVV - ACTIVITEITENVERSLAG 2019
Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen
A tot Z
FR NL



Meldingen en gevolgen van controles Afdrukbare versie   |   Laatst bijgewerkt op 20.05.2020

RASFF
Meldingsplicht
Administratieve boetes
Intrekking of weigering van de erkenning of toelating




RASFF

Via het Rapid Alert System for Food & Feed (RASFF) werden in 2019 door alle lidstaten van de EU in totaal 4.000 meldingen gedaan van producten die een risico kunnen betekenen voor mens of dier, waarbij andere lidstaten of derde landen betrokken zijn. Hiervan gingen 224 meldingen uit van België als gevolg van: invoercontroles aan de grens (38), de autocontroles van een bedrijf (120), officiële controles op de Belgische markt (57) en consumentenklachten (7).

  Food Feed Food Contact Material
Alert 112 12 6
Information 34 32 4
Border rejection 18 6 0
Totaal 164 50 10


Evolutie van RASFF-meldingen volgens verschillende criteria




Top 5 van de RASFF-meldingen door België in 2019

Volgens gevaar
Pathogene micro-organismen 23,2%
Microbiologische contaminanten (andere) 13,4%
Allergenen 12,9%
Mycotoxines 9,8%
Pesticideresidu’s 7,1%

Volgens product categorie
Diervoeders 17,9%
Vlees en vleesproducten (andere dan gevogelte) 11,6%
Vlees en vleesproducten (gevogelte) 8,9%
Noten en afgeleide producten 7,6%
Fruit en groenten 6,3%


In 2019 heeft het RASFF-contactpunt 556 meldingen met bijkomende informatie (“additionals”) verspreid binnen België; deze waren bestemd voor informatie of voor opvolging.




Meldingsplicht

Elke operator die activiteiten uitoefent die onder de bevoegdheid van het FAVV vallen, is verplicht om het FAVV in te lichten wanneer hij een vermoeden of reden heeft om aan te nemen dat een product dat door hem ingevoerd, geproduceerd, gekweekt, geteeld, verwerkt, vervaardigd of gedistribueerd werd, schadelijk kan zijn voor de gezondheid van mens, dier en plant (KB van 14/11/2003, art. 8 § 1). In onderstaande tabel wordt het aantal meldingen per dienst en de evolutie in de tijd weergegeven.

Aantal meldingen per sector en evolutie daarvan in de tijd
Sector 2017 2018 2019
Primaire sector 110 96 111
Transformatie 636 872 883
Distributie 265 342 365
Import-Export 2 4 0
Totaal 1.013 1.314 1.359

De evolutie in de tijd van het aantal meldingen per gevarenklasse wordt in de tabel hieronder weergegeven.

Evolutie in de tijd van het aantal meldingen per gevarenklasse
Gevaargroep 2017 2018 2019
Chemische gevaren 297 387 394
Biologische gevaren 25 38 57
Microbiologische gevaren 543 699 717
Fysische gevaren 68 105 114
Andere gevaren 80 85 77
Totaal 1.013 1.314 1.359

Het aantal meldingen door operatoren steeg met 3,4% tegenover 2018 tot een totaal van 1359 meldingen.

De grootste relatieve stijging heeft betrekking op de aanwezigheid van biologische gevaren (+50%); dit is voornamelijk het gevolg van een sterke toename van het aantal meldingen met betrekking tot de aanwezigheid van plantenziekten en parasitaire organismen (27 meldingen, + 92,9%) en dierziekten (22 meldingen, +46%).

Microbiologische gevaren blijven de voornaamste reden voor meldingen (52,8%), gevolgd door chemische gevaren (29%). Wat microbiologische gevaren betreft, werden er 3,3 meer meldingen van vermoedelijke voedseltoxi-infecties geregistreerd.

Verdeling van de meldingen volgens de aard van het gevaar
Klasse van het gevaar Gevaar 2017 2018 2019
Chemische gevaren Zware metalen 28 23 32
Residuen van diergeneeskundige middelen 75 72 89
Residuen van bestrijdingsmiddelen 62 66 76
Mycotoxines 28 96 67
Niet-toegelaten kleurstoffen 13 14 11
Dioxines & PCB 8 12 9
Migratie 2 3 4
Allergenen 20 50 72
Andere chemische gevaren 61 51 34
Biologische gevaren Dierenziekten (gemeld via het kanaal van de meldingsplicht) 11 15 22
Plantenziekten en schadelijke organismen 14 14 27
Andere biologische gevaren 0 9 8
Microbiologische gevaren Bacilllus sp. 9 5 3
Campylobacter 3 2 1
Clostridium sp. 0 2 0
Escherichia coli 19 41 51
Listeria monocytogenes 145 137 149
Salmonella sp. 274 410 422
Vibrio sp. 0 0 0
Staphylococcus aureus 1 0 1
Pseudomonas sp. (Ps. aerogunosa, Ps. fluorescens) 12 13 8
Vermoeden voedseltoxi-infectie 12 10 33
Gisten 1 3 0
Schimmelvorming 7 4 5
Hepatitis A 1 0 0
Norovirus 7 9 4
Andere microbiologische gevaren 52 63 40
Fysische gevaren Plastiek 13 36 21
Rubber 0 1 3
Metaal 17 17 35
Glas 19 18 20
Hout & papier 0 0 6
Steen 0 0 0
Verpakkingsmateriaal 0 0 3
Biologisch materiaal 9 14 8
Andere vreemde voorwerpen 10 19 18
Andere gevaren Autocontrole, traceerbaarheid 5 10 4
Hygiëne & infrastructuur 2 5 2
GGO 0 0 1
Waarborgen 4 23 6
Pesticiden (niet toegelaten, vervallen, etikettering) 0 1 4
Niet-gespecificeerde gevaren 31 17 23
Etikettering 38 29 37
Totaal   1.013 1.314 1.359




Administratieve boetes

Het koninklijk besluit van 22 februari 2001 houdende organisatie van de controles die worden verricht door het FAVV, bepaalt dat in de voedselketen vastgestelde inbreuken aanleiding kunnen geven tot een administratieve sanctie: de betaling van een administratieve boete door de overtreder doet de strafvordering vervallen.

De afhandeling van de procedure voor het voorstellen van administratieve boetes wordt, op basis van de taalrol, toevertrouwd aan een jurist-commissaris van de administratieve boetes. Nadat hij de parketten de mogelijkheid heeft gegeven om de vastgestelde inbreuken te vervolgen, stelt hij een administratieve boete voor. Voor wanbedrijven (correctionele straf) wordt een bedrag van 200 € tot 40.000 € voorgesteld; voor overtredingen (politiestraf) is dit 100 €.

De commissaris van de administratieve boetes steunt op de strafbepalingen van de wetten waarvoor het FAVV bevoegd is en houdt daarbij rekening met de individuele situatie van de overtreder, de ernst van de inbreuken of het aantal, de weerslag op de gezondheid van consumenten, dieren of planten en het eventueel voorkomen van recidive.


Evolutie van het aantal door de commissarissen van de administratieve boetes behandelde dossiers
  2017 2018 2019
Duits 23 37 62
Frans 3.814 4.624 4.318
Nederlands 4.055 5.008 5.381
Totaal 7.892 9.669 9.761

  2017 2018 2019
Aantal initiële voorstellen 6.883*

8.179* 8.184*
(+110 dossiers in behandeling)
Naar het parket doorgestuurde dossiers (zonder voorstel) 1.009* 1.490* 1.467*
Totaal voorgesteld bedrag voor de boetes 3.804.160 €* 4.731.424 €* 5.038.985 €*
* Deze cijfers evolueren in functie van de behandeling door de parketten en door de commissarissen van de administratieve boetes.


Belangrijkste materies waarvoor proces-verbaal werd opgesteld (uit een totaal van ongeveer 50 trefwoorden)
  2017 2018 2019
Temperatuur van levensmiddelen 8,4 % 7,9 % 8,2 %
Bewaaromstandigheden 7,4 % 7,5 % 8,0 %
Hygiëne personeel 9,5 % 7,4 % 4,4 %
Hygiëne horeca 9,5 % 9,5 % 9,2 %
Etikettering van levensmiddelen 3,2 % 4,0 % 4,7 %
Autocontrole 11,5 % 11,6 % 12,2 %
Hygiëne distributie 6,8 % 6,6 % 6,5 %
Product schadelijk verklaard 4,1 % 4,5 % 4,6 %
Rookverbod horeca 1,8 % 1,3 % 1,3 %


Net als de voorgaande jaren worden vaak inbreuken vastgesteld in de horecasector en de detailhandel, te wijten aan een minder professionele instelling van de verantwoordelijken.

Als reactie op die vaststelling heeft het FAVV sinds begin 2011 aan horecazaken voorgesteld om, onder bepaalde voorwaarden, als alternatief voor de administratieve boete, een opleiding te volgen bij de voorlichtingscel van het FAVV.

In 2019 konden 2.355 ondernemingen van deze mogelijkheid gebruik maken (2.106 in 2017 en 2.475 in 2018). Hiervan schreven 632 zich ook daadwerkelijk in voor een opleiding (611 in 2017 en 766 in 2018), waarvan 209 al konden genieten van de (gedeeltelijke) kwijtschelding van de administratieve boete (452 in 2017 en 534 in 2018).


Om ondernemingen actief in de sector B2C (bijvoorbeeld bakkers, slagers, grootwarenhuizen, kinderdagverblijven, ambulante handelaars, landbouwers die aan hoeveverkoop doen) te stimuleren hun autocontrolesysteem te laten valideren is het FAVV op 1 januari 2014 daarenboven van start gegaan met een initiatief in verband met de administratieve boetes. Dit initiatief houdt in dat ondernemingen kunnen vrijgesteld worden van het betalen van hun administratieve boete voor PV’s opgesteld vanaf 1 januari 2014 wanneer zij binnen een bepaalde termijn hun autocontrolesysteem laten valideren door een certificeringsorganisme erkend door het FAVV én een Smiley bekomen.

Ook de ondernemingen actief in de horecasector kunnen kiezen voor dit initiatief (maar ze moeten een opleiding van 1 dag met al hun personeel volgen OF hun autocontrolesysteem laten valideren en dus een Smiley bekomen).

In totaal vielen 4.708 ondernemingen in de doelgroep van deze gunstmaatregel: 47 ondernemingen sloten een overeenkomst af met een erkend certificeringsorganisme en 28 bekwamen reeds de (gedeeltelijke) kwijtschelding van de administratieve boete dank zij de validatie van hun autocontrolesysteem.

Bovenvermelde cijfergegevens dient men als voorlopig te beschouwen wat betreft het jaar 2019. De processen-verbaal van de laatste maanden van 2019 zijn immers nog in behandeling.




Intrekking of weigering van de erkenning of toelating

Intrekking of weigering door DG controle

Wanneer de andere maatregelen (waarschuwingen, PV, …) zonder succes werden toegepast, start het FAVV de procedure van weigering, intrekking of schorsing van de erkenning of toelating . Wanneer de intrekkings- of schorsingsprocedure wordt ingeleid, kan de onderneming vragen om gehoord te worden voor de beroepscommissie van het FAVV.

In 2019 werden 83 procedures (P30) van weigering en 104 procedures van intrekking/schorsing (P15) opgestart:
  • in 69 gevallen werd de door het FAVV overwogen maatregel bevestigd zonder beroep en moest de ondernemer de activiteiten van zijn inrichting stopzetten;
  • in 82 dossiers werd de procedure stopgezet omdat de ondernemer zich intussen in orde had gesteld of zijn activiteiten had stopgezet;
  • 17 dossiers zijn nog lopende.

Bovendien werd voor 17 operatoren een dossier onmiddellijke intrekking (P0) opgemaakt gezien de ernst van de vastgestelde feiten. Voor één ervan werd de beslissing van het FAVV door de Raad van State bevestigd.


Beroepscommissie

Er werd beroep aangetekend tegen 30 beslissingen (5 FR en 25 NL) bij de beroepscommissie van het FAVV. In 3 dossiers vond er geen hoorzitting plaats: voor 1 dossier werd het beroep buiten de wettelijke termijn ingesteld, in een 2e dossier is de onderneming in faling gegaan en in het laatste dossier heeft de onderneming enkel een schriftelijk verweer ingediend. De jury van de Commissie heeft daarom over 28 dossiers een advies uitgebracht aan de voogdijminister van het FAVV.


Beslissing van de Minister

De beroepscommissie adviseerde in 18 dossiers om de beslissing tot intrekking van DG Controle te volgen. Voor 7 dossiers werd er geadviseerd om bijkomende voorwaarden op te leggen aan de onderneming om de erkenning/toelating te kunnen behouden. Voor 3 dossier werd geadviseerd om de beslissing van DG Controle niet te volgen. De Minister heeft steeds het advies van de beroepscommissie gevolgd.


Voor 3 dossiers ging de operator niet akkoord met de beslissing van de Minister en werd beroep aangetekend bij de Raad van State. Voor 2 hiervan heeft de Raad van State de uiterst hoogdringendheid verworpen. Voor 1 dossier heeft de Raad van State de beslissing van de Minister bevestigd.
   
Onze opdracht is te waken over de veiligheid in de voedselketen en de kwaliteit van ons voedsel, ter bescherming van de gezondheid van mens, dier en plant.

ONZE SITES : - FAVV Professionelen
- FAVV Consumenten
- De smiley
- Wetenschappelijk Comité
- Foodweb
- FAVV Enquêtes
CONTACT :
- De woordvoerders
- Lokale controle-eenheden (LCE)
- Interne en externe laboratoria
- Het meldpunt voor de consument
- De ombudsdienst voor de operatoren