www.favv.be       FAVV - ACTIVITEITENVERSLAG 2019
Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen
A tot Z
FR NL



Planten en producten van plantaardige oorsprong Afdrukbare versie   |   Laatst bijgewerkt op 17.06.2020

Fytosanitaire controles

In 2019 werden 24.737 zendingen van planten en producten van plantaardige oorsprong die bij invoer een fytosanitaire controle moeten ondergaan via een Belgische fytosanitaire grenscontrolepost (GCP) in de EU ingevoerd, wat een forse stijging is van 35,6% tegenover 2018. In de grenscontroleposten van Bierset, Zaventem en Zeebrugge/Oostende werden respectievelijk 3981 (+84,7%), 1796 (+34,1%) en 932 (+473,1%) zendingen meer aangeboden dan in 2018. In de grenscontroleposten van Antwerpen en Gent nam het aantal zendingen af tot respectievelijk 7755 (-1,8%) en 103 (-30,4%) zendingen. De reden voor deze grote verschuiving is te wijten aan 2 wijzigingen van de fytosanitaire wetgeving:
  • Op 01/09/2019 werd de Europese richtlijn 2000/29 gewijzigd door de Europese richtlijn 2019/523 waardoor bijkomende plantensoorten gereglementeerd werden (bv. kiwi, papaja, aardbei, braambes, framboos, druiven, avocado, bladgroenten zoals maniokblad, bladeren van soorten uit de nachtschadefamilie zoals tomaat en aubergine). Deze verse, bederfbare producten komen massaal binnen via de Belgische luchthavens. Zeebrugge is de ingangspoort voor Nieuw-Zeelandse kiwi’s voor de hele Europese Unie. Voor andere plantensoorten werd de scope van de geviseerde landen uitgebreid van niet-Europese derde landen naar alle derde landen (bv. voor appel, peer, kweepeer, veenbes).
  • Op 14/12/2019 werd de nieuwe Europese plantengezondheidsverordening 2016/2031 en de bijhorende uitvoeringsverordening 2019/0272 van kracht waardoor nagenoeg alle planten (incl. vruchten, zaden) gereglementeerd werden.

De luchthaven van Luik ontving in 2019 de meeste zendingen (8682 zendingen of 35,1%), gevolgd door de haven van Antwerpen (7755 zendingen of 31,3%) en de luchthaven van Zaventem (7068 zendingen of 28,6%). Zeebrugge/Oostende en Gent ontvingen de minste zendingen, respectievelijk 1129 zendingen of 4,6% en 103 zendingen of 0,4% van het totaal aantal zendingen.

In de erkende inspectieplaatsen in het binnenland werden bijkomend 1.560 zendingen aangeboden (+21,1%). Dit waren zendingen die voor de fytosanitaire controle verplaatst werden vanuit een fytosanitaire GCP in België of een andere lidstaat (voornamelijk Nederland). Vanuit Belgische fytosanitaire GCP werden 5.282 zendingen (21,4%) na documentencontrole verplaatst naar erkende inspectieplaatsen in andere lidstaten, voornamelijk Nederland, wat een daling is van 11,3% tegenover 2018.

De aard van de zendingen, de hoeveelheid producten en het aantal geweigerde zendingen die in de Belgische GCP en erkende inspectieplaatsen gecontroleerd werden, wordt in onderstaande tabel weergegeven.


Aard van de zendingen die in België een fytosanitaire controle ondergingen
Product Aantal zendingen Hoeveelheid
Aangeboden Geweigerd Aangeboden Geweigerd
Snijbloemen & -groen 7.666 22 1.299 miljoen stelen 639.700 stelen
18.456 kg 0 kg
Planten bestemd voor opplant 732 3 17,3 miljoen stuks 180.611 stuks
Vermeerderingsmateriaal (stekken) 2.071 7 2.095 miljoen stuks 19.083 stuks
Vermeerderingsmateriaal (bollen, knollen, wortelstokken, zaden) 60 2 1.441 ton 900 kg
Groenten en fruit (inclusief verse kruiden) 14.382 126 151.216 ton 352 ton
Aardappelen 338 0 32.257 ton 0 ton
Graan 6 0 40.759 ton 0 ton
Hout 1.023 3 206.352 m³ 150 m³
Schors 18 0 181.847 kg 0 kg
Grond 1 1 0,5 kg 0, 5 kg
Totaal aantal aangeboden zendingen 26.297 164    


Op vraag van de Europese Commissie werden ook 669 bijkomende fytosanitaire controles uitgevoerd op producten die niet gereglementeerd zijn door de fytosanitaire wetgeving. De focus werd gelegd op producten die vermeld worden op de “non EU Trade Alert list” die de Europese Commissie zelf opstelt op basis van de onderscheppingen die door alle lidstaten gerapporteerd worden via EUROPHYT-Interceptions. Het doel van deze controles op niet-gereglementeerde producten is om de invoer van nieuwe fytosanitaire risico’s sneller te detecteren. 648 zendingen van groenten en fruit, 2 zendingen van hout, 18 zendingen van snijbloemen en 1 zending van zaden werden gecontroleerd. 32 zendingen werden geweigerd waarvan 31 voor groenten en fruit en 1 voor hout.

Er werden 290 onderscheppingen opgesteld voor het vaststellen van inbreuken op de fytosanitaire wetgeving bij de invoer van zendingen uit derde landen. De reden van onderschepping en de genomen maatregelen worden in de tabel weergegeven.


Reden van onderschepping en genomen maatregelen
Reden van onderschepping Aantal Vernietiging Behandeling Regularisatie Herverzending
Schadelijke organismen 129 127 1 1 0
*gereglementeerde producten 106 104 1 1 0
*niet-gereglementeerde producten 23 23 0 0 0
Fytosanitair certificaat 96 44 0 48 4
*afwezig 28 24 0 3 1
*onvolledig 15 6 0 9 0
*aanvullende verklaringen onjuist/ontbrekend 33 6 0 24 3
*plantnaam ontbreekt 4 3 0 1 0
*onjuiste informatie 14 4 0 10 0
*geldigheidsduur certificaat 2 1 0 1 0
Identiteit onjuist 3 1 0 2 0
Niet voldaan aan de bijzondere eisen 60 51 4 5 0
*houten verpakkingsmateriaal zonder ISPM 15 merkteken 55 51 4 0 0
*behandeling van hout niet vermeld op fytosanitair certificaat (FC), niet in overeenstemming met markering 4 0 0 4 0
*te lange steeltjes bij citrus 1 0 0 1 0
Invoerverbod 2 2 0 0 0
*verboden planten 2 2 0 0 0
Totaal 290 255 5 56 4


44,5% (129 vaststellingen) van de inbreuken had betrekking op de vaststelling van schadelijke organismen wat zowel in relatieve als in absolute cijfers een hoger aantal betreft tegenover 2018. 99 vaststellingen van schadelijke organismen (76,7%) hadden betrekking op quarantaineorganismen.

Niet-Europese Tephritidae of fruitvliegjes werden het meest aangetroffen (41 zendingen) en dit op volgende producten: mango (30), zuurzak (4), pepers (2), aubergine (2), kaki (2) en bitterkomkommer (1) .
De tabakswittevlieg (27) werd aangetroffen op bladeren van rode zuring (10), zoete aardappel (8), bladeren van soorten uit de nachtschadefamilie (4), basilicum (2), spinazie (1) en maniokbladeren (1) uit Togo, de Democratische republiek Congo en Sierra Leoneen 1 keer op snijbloemen van gipskruid uit Israël. 23 vaststellingen gebeurden op goederen die niet gereglementeerd zijn in de fytosanitaire wetgeving. Hiermee wordthet belang van controles op niet-gereglementeerde producten en de insleeproute van quarantaineorganismen aangetoond.

De Afrikaanse fruitmot (17) werd aangetroffen op pepers (9), zuurzak (3), aubergine (1), sinaasappel (1), mango (1) en in 2 zendingen van rozen. In 14 zendingen van snijbloemen van gipskruid uit Israël werden bladmineerders gevonden.

83% van de vaststellingen (25 zendingen) van niet-gereglementeerde organismen hadden betrekking op de auberginevruchtboorder op diverse auberginesoorten uit diverse Afrikaanse en Aziatische landen. De overige vaststellingen van niet-gereglementeerde organismen hadden betrekking op boktorren en boorkevers in houten verpakkingsmateriaal en hout (4)/ In een zending pepers uit Oeganda werden larven van de katoenuil aangetroffen.

Alle zendingen waarop schadelijke organismen werden aangetroffen, werden vernietigd met uitzondering van 2 zendingen waarop niet-gereglementeerde organismen werden aangetroffen: het houten verpakkingsmateriaal werd behandeld en de zending lorkenhout (Larix) werd bijkomende getest op de naaldhoutnematode en daarvan vrij bevonden waarna de zending vrijgegeven werd.

78,3% van de zendingen waarop schadelijke organismen werden aangetroffen, waren afkomstig van het Afrikaanse continent waarbij Togo, Oeganda en Kameroen de koplopers zijn. De overige onderschepte zendingen waren afkomstig uit Israël (11,6%), de Aziatische landen Cambodja, China, Thailand, Vietnam en het Aziatisch gedeelte van de Russische Federatie (6,2%) en uit Zuid-Amerika (3,9%) (Brazilië, Peru).


Schadelijk organisme Product Oorsprong Aantal
Quarantaineorganismen 99
Bemisia tabaci (12)
tabakswittevlieg
Hibiscus bladeren
rode zuring
Togo 9
Democratische republiek Congo 1

Ipomoea bladeren

zoete aardappel

Togo 6
Democratische republiek Congo 2
Manihot bladeren
maniokbladeren
Sierra Leone 1
Ocimum bladeren
basilicum
Togo 2
Solanum bladeren Togo 4
Spinacia bladeren
spinazie
Togo 1
Gypsophila snijbloemen Israël 1
Liriomyza trifolii (14)
bladmineerder
Gypsophila (4)
gipskruid
Israël 14
Niet-Europese Tephritidae (41)
fruitvliegjes
Annona (4)
zuurzak
Kameroen 1
Oeganda 3
Capsicum (2)
pepers
Rwanda 1
Oeganda 1
Diospyros kaki (2)
kaki
Brazilië 2
Mangifera indicia (30)
mango
Burkina Faso 8
Kameroen 3
Ivoorkust 4
Mali 4
Ouganda 1
Peru 2
Senegal 5
Thailand 2
Togo 1
Momordica (1)
bitterkomkommer
Oeganda 1
Solanum aethiopicum (2)
aubergine
Kameroen 1
Rwanda 1
Thaumatotibia leucotreta (17)
Afrikaanse fruitmot
Annona muricata (3)
zuurzak
Oeganda 2
Ghana 1
Capsicum (9)
pepers
Rwanda 5
Togo 3
Ouganda 1
Solanum macrocarpon (1)
aubergine
Oeganda 1
Citrus sinensis (1)
sinaasappel
Zuid-Afrika 1
Mangifera indicia (1)
mango
Oeganda 1
Rosa (2)
rozen
Oeganda 2
Niet-quarantaine organismen 30
Sinoxylon Stuwhout Brazilië 1
Cerambycidae Houten verpakkingsmateriaal Vietnam 1
Trichoferus campestris
boktor
Houten verpakkingsmateriaal China 1
Rhagium inquisitor Larix (hout) Russische Federatie 1
Leucinodes orbonalis complex (25)
aubergineboorder
Solanum aethiopicum, S. macrocarpon, S. melongena, S. torvum
aubergines
Kameroen 10
Ivoorkust 1
Ghana 1
Togo 3
Oeganda 6
Kenia 1
Thailand 1
Cambodja 2
Spodoptera littoralis Capsicum frutescens
pepers
Oeganda 1



33,1% van de inbreuken werden vastgesteld tijdens de documentencontrole. De meest voorkomende documentaire inbreuken waren: het ontbreken van aanvullende verklaringen of de vermelding van onjuiste of onvolledige aanvullende verklaringen (11,3%), onjuiste of onvolledige (10,0%) informatie (bv. Het ontbreken van de plantnaam, onjuiste hoeveelheden) en het ontbreken van een fytosanitair certificaat (9,7%).


19,0% van de inbreuken (55 zendingen) hadden betrekking op houten verpakkingsmateriaal dat niet gemarkeerd was overeenkomstig ISPM 15. Het niet-conforme materiaal werd verwijderd en in de meeste gevallen (51 zendingen) vernietigd door verbranding.

In 2 zendingen werden producten aangetroffen waarvoor een invoerverbod geldt: currybladeren die niet mogen ingevoerd worden omdat er geen ziektevrije gebieden zijn voor Candidatus Liberibacter (veroorzaker van citrus greening disease) en het aantreffen van planten voor opplant in een postpakket. Deze producten werden vernietigd.

   
Onze opdracht is te waken over de veiligheid in de voedselketen en de kwaliteit van ons voedsel, ter bescherming van de gezondheid van mens, dier en plant.

ONZE SITES : - FAVV Professionelen
- FAVV Consumenten
- De smiley
- Wetenschappelijk Comité
- Foodweb
- FAVV Enquêtes
CONTACT :
- De woordvoerders
- Lokale controle-eenheden (LCE)
- Interne en externe laboratoria
- Het meldpunt voor de consument
- De ombudsdienst voor de operatoren