Activiteitenverslag 2020 van het FAVV - De plantengezondheidsbarometer

De plantengezondheidsbarometer

Laatst bijgewerkt op 10.06.2021

De plantengezondheidsbarometer is een instrument dat werd ontwikkeld door het Wetenschappelijk Comité (SciCom) ingesteld bij het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV), waarmee op jaarbasis een beeld kan worden verkregen van de evolutie van de algemene toestand van de plantengezondheid in België (cf. Advies 10-2011 (PDF)). Tussen 2008 en 2017 werd de toestand van de plantengezondheid berekend op basis van de eerste versie van de barometer (cf. Advies 10-2011 (PDF)). In 2018 werd deze eerste versie geherevalueerd (cf. Advies 08-2018 (PDF)). Deze tweede versie van de barometer is gebaseerd op een verschillende korf van indicatoren. De resultaten van beide versies zijn daarom niet vergelijkbaar.

Tussen 2019 en 2020 nam de plantengezondheidsbarometer (versie 2) toe met + 3,8 %.

Deze verbetering van de algemene toestand van de plantengezondheid is voornamelijk te wijten aan de gunstige evolutie van één indicator. Deze laatste toont een lager aandeel gedetecteerde gereguleerde (quarantaineorganismen) schadelijke organismen in België (wat wordt geïnterpreteerd als een verbetering van de fytosanitaire toestand). De gunstige evolutie van deze indicator dient echter genuanceerd te worden. Eind 2019 trad namelijk een nieuwe Europese fytosanitaire wetgeving in werking. Daarin wordt een hele reeks voorheen gereglementeerde schadelijke organismen niet langer beschouwd als quarantaineorganismen maar als gereglementeerde niet-quarantaine organismen. Aangezien deze laatsten enkel gereglementeerd zijn voor bepaalde planten bestemd voor opplant en aangezien het FAVV niet langer hun aanwezigheid controleert, wordt er bij de berekening van de betreffende indicator geen rekening meer met deze schadelijke organismen gehouden. Als de Europese fytosanitaire wetgeving ongewijzigd had gebleven, zou het resultaat van de barometer naar schatting -1,5% zijn geweest.

Tussen 2019 en 2020 stellen we ook een gunstige evolutie vast van het aantal ontvangen verplichte meldingen met betrekking tot plantenziekten en schadelijke organismen (= minder meldingen ontvangen, wat wordt geïnterpreteerd als een verbetering van de fytosanitaire situatie), en van de fytosanitaire conformiteit van monsters genomen bij invoer.

Tegelijkertijd stellen we een ongunstige evolutie vast op het niveau van de "eerste opsporingen" van voor planten schadelijke organismen in België (= toename, wat wordt geïnterpreteerd als een verslechtering van de fytosanitaire situatie) en op het niveau van de fytosanitaire inspecties (traceerbaarheid).

Evolutie tov. referenciejaar 2010

In vergelijking met 2010 vertoont de plantengezondheidsbarometer (versie 2) een positieve tendens. Deze is hoofdzakelijk het gevolg van gunstige evoluties m.b.t. de conformiteit van producten¹, de autocontrole² en de meldingsplicht³.

_________________________________
¹ Indicator m.b.t. de controles van gereglementeerde plantenetende of houtetende insecten (= toename van het percentage conforme monsters).
² Indicator m.b.t. de autocontrole op het niveau van de plantaardige productie (= toename van het percentage activiteiten uitgeoefend met een gevalideerd/gecertificeerd autocontrolesysteem).
³ Indicator m.b.t. de meldingsplicht m.b.t. plantenziekten en schadelijke organismen (= minder meldingen ontvangen, wat wordt geïnterpreteerd als een verbetering van de fytosanitaire toestand).