Activiteitenverslag 2020 van het FAVV

- Globale analyseresultaten - Sectorale bemonsteringsplannen

Ook in coronatijden blijft het FAVV waken over de voedselveiligheid dankzij aangepaste controles

Laatst bijgewerkt op 17.06.2021

De COVID-19 pandemie en de maatregelen om het virus in te dijken zorgden ervoor dat het FAVV overschakelde naar een aangepaste werkwijze. Het doel van deze aanpassing is om niet alleen de veiligheid van de werknemers in de bezochte bedrijven te garanderen, maar ook de veiligheid van de eigen werknemers en daarbij hetzelfde niveau van voedselveiligheid te behouden.

Het FAVV is een essentiële organisatie en blijft aanwezig op het terrein

Tijdens de eerste lockdown werden niet-essentiële verplaatsingen niet langer toegestaan. Via het crisiscentrum van de regering heeft het FAVV duidelijk gemaakt dat het Agentschap een essentiële organisatie is in België en dat zijn medewerkers zich daarom moeten blijven verplaatsen. De eerste horde was hiermee genomen.

De bescherming van de veiligheid van de burgers in het algemeen en van de voedselketen, voor zover onder de bevoegdheid van het FAVV, zijn dus essentiële missies tijdens de pandemie. Vanuit dit standpunt blijft het FAVV controles uitvoeren. Het FAVV hield hierbij wel rekening met de moeilijke situatie waarin de voedingsindustrie zich bevond.

Bij de dierenartsen die in de slachthuizen opdrachten uitvoeren voor het FAVV, was een toenemend aantal in quarantaine of afwezig wegens ziekte. Het FAVV heeft inspanningen geleverd om een evenwicht te vinden en zo te voorkomen dat de slachthuizen hinder zouden ondervinden.

In de laboratoria werd gewerkt met een twee-ploegensysteem. Hierdoor konden stalen blijven genomen worden op het terrein en kon de impact op de analyses tot een minimum beperkt worden.

Zodra de federale regering maatregelen nam om de pandemie te bestrijden, nam de directie van het FAVV de verantwoordelijkheid om het Business continuity planning (BCP) te activeren. Dit plan zorgt ervoor dat de continuïteit van de organisatie gewaarborgd blijft, ook tijdens een situatie waarbij er bijzondere gevolgen zijn voor de activiteiten en het personeel. Door bijvoorbeeld te telewerken kon het administratief personeel hun taken op afstand blijven uitvoeren.

Het FAVV houdt rekening met risicogroepen

Om de voedselveiligheid maximaal te waarborgen, rekening houdend met de risico’s die het coronavirus met zich meebrengt, ging het FAVV na welke controles het meest essentieel zijn en welke taken zeker moeten uitgevoerd worden. Er werd ook gekeken op welke manier de controleurs en de bedrijven zelf het minst belemmerd worden bij het opvolgen van de coronamaatregelen tijdens een controle.

De conclusie was dat plaatsen waar personen aanwezig zijn die tot een risicogroep behoren (zoals de grootkeukens van ziekenhuizen en de centrale keukens van rust- en verzorgingsinstellingen) tijdelijk niet meer werden bezocht, behalve bijvoorbeeld om een ernstige klacht in verband met de voedselveiligheid te onderzoeken of naar aanleiding van een gemeenschappelijke voedselvergiftiging.

Bij essentiële sectoren zoals de vleessector werden de controles behouden zoals voorheen, met respect van corona-maatregelen.

Het FAVV beperkt de duurtijd via aangepaste controles

Het FAVV voert in normale omstandigheden elke dag talrijke controlemissies uit bij handelszaken en bedrijven die actief zijn in de voedselketen. Tijdens de coronacrisis werd het controleprogramma aangepast om op die manier rekening te houden met de moeilijke situatie waarmee veel voedingsbedrijven werden geconfronteerd. Dit houdt het veilig voor zowel de ondernemers als voor de medewerkers van het Agentschap. Tegelijkertijd kunnen we op deze manier wel nog steeds waken over een hoog niveau van de voedselveiligheid.

Voor onder andere de distributiesector (take-away, winkels, bakkerijen, slagerijen,…) analyseerd het FAVV samen met een panel aan experten, de verschillende bestaande controle checklisten. Om een maximale aanwezigheid op het terrein te behouden en maximaal te blijven waken over de voedselveiligheid, focuste het FAVV zich vooral op de controle van de Infrastructuur, Inrichting en Hygiëne. Vanuit de bestaande checklist werd een nieuwe controle checklist ontwikkeld, met de essentiële punten tijdens de controle (“items”). De vereenvoudigde checklist bestaat uit 16 belangrijke items. Dit zijn de aspecten die een hoge impact hebben op de voedselveiligheid wanneer ze niet worden nageleefd (non-conformiteit). Aan één specifiek item werd bovendien een hogere weging gegeven: het item dat nagaat of er voldoende handwasbakken aanwezig zijn. De reden dat deze weging werd verhoogd is uiteraard omdat het goed en veelvuldig wassen van de handen een belangrijke maatregel is in de strijd tegen het coronavirus.

In totaal werd 44,6% van de inspecties die betrekking hadden op de scopes ‘infrastructuur, inrichting en hygiëne’ en ’infrastructuur, inrichting, hygiëne & autocontrole’, uitgevoerd met een vereenvoudigde checklist. In de sector ‘verwerking van producten’ ging dit om 26,1%, in de sector ‘distributie van producten (distributie van levensmiddelen, horeca & grootkeukens) ging dit om 68,3%.

	Primaire productie		Verwerking van producten¹			Distributie van producten²
	#	%	#	%	Conformiteit (%)	#	%	Conformiteit (%)
Klassieke checklist	10.605	100	5.633	73,9	84,3	8.336	31,7	62,7
Checklist aangepaste	-	-	1.990	26,1	87,4	17.924	68,3	58,3
Totaal	10.605	100	7.623	100	85,1	26.260	100	59,7

#: aantal checklists

¹ Verwerking van producten: toelevering aan de landbouwsector + verwerking levensmiddelen (uitsnijderijen en wildbewerkingsinrichtingen, producten afgeleid van vlees, visserijproducten, melk en zuivelproducten, eieren en eiproducten, groenten & fruit, andere plantaardige producten, fabrikanten van brood en verse patisserie, fabrikanten van koekjes, chocolade, snoepgoed en honing, dranken, andere levensmiddelen).

² Distributie van producten: de cijfers m.b.t. de klassieke CL en de vereenvoudigde CL hebben betrekking op: distributie van levensmiddelen (groothandel, slagerijen, viswinkels, bakkerijen, overige detailhandel), en horeca & grootkeukens.

Op Europees niveau werd voor de lidstaten de mogelijkheid gecreëerd om een aantal maatregelen te nemen om de risico’s voor de gezondheid van mensen, dieren en planten en voor het dierenwelzijn, te beperken tijdens mogelijke storingen van hun controlesystemen in deze uitzonderlijke coronaomstandigheden. Het FAVV heeft gebruik gemaakt van deze mogelijkheid, vastgelegd in uitvoeringsverordening (EU) 2020/466, voor activiteiten m.b.t. certificering in het intracommunautair verkeer, de invoer en uitvoer. Zo ontstond bijvoorbeeld de mogelijkheid om de documentaire controle bij invoer te laten gebeuren op basis van de certificaten aanwezig in TRACES of op basis van een scan die verzonden wordt door de overheid of het bedrijf van het derde land naar de grenscontrolepost. De bedrijven moeten zich dan wel ertoe verbinden om de originele documenten zo snel mogelijk te bezorgen aan de grenscontrolepost.

Het FAVV toont begrip voor bedrijven in deze moeilijke tijden

Tijdens onze bezoeken op het terrein respecteerden de medewerkers van het FAVV nauwgezet de nodige hygiënemaatregelen en pasten ze ook strikt het principe van social distancing toe.

Begripvol en empathisch te werk gaan is altijd belangrijk geweest voor het FAVV, maar zeker nu in tijden waar bepaalde sectoren hard worden getroffen door de coronacrisis. De controleurs hebben bij aanvang van de pandemie richtlijnen in deze context gekregen.

Sinds het begin van de pandemie heeft het FAVV onmiddellijk versoepelingen doorgevoerd die bedrijven in staat hebben gesteld om snel in te spelen op de maatregelen die werden ingevoerd door de overheid om het virus te bestrijden. Ten eerste kon elke horecazaak onmiddellijk werken onder de activiteit “tijdelijke traiteursdienst” (maaltijden afhalen of leveren aan huis), zonder daarvoor een aparte registratie voor deze specifieke activiteit aan te vragen. In normale omstandigheden is zo’n procedure betalend en neemt de administratieve behandeling toch enkele dagen tot weken in beslag.

De tweede versoepeling gaat over de audits. In normale tijden kunnen bedrijven een audit laten uitvoeren van hun autocontrolesysteem. Een gevalideerd autocontrolesysteem levert tal van voordelen op. Om gevalideerd te blijven moet het systeem regelmatig opnieuw geauditeerd worden. Bepaalde audits konden door de pandemie niet altijd worden uitgevoerd binnen de vastgelegde termijnen. Daarom heeft het FAVV de termijnen waarbinnen de controles moesten worden uitgevoerd, verlengd. De verlenging is van toepassing op alle sectoren.

Ten slotte heeft het FAVV aan de horecazaken de mogelijkheid gegeven om op individuele basis alle aspecten te overlopen van de allergenenwetgeving. Tijdens de lockdown wanneer restaurants gesloten waren, konden geïnteresseerde zaken rechtstreeks contact opnemen met hun lokale controle-eenheid (LCE) voor een begeleiding op maat over de communicatie van allergenen.
Horecazaken moeten hun klanten kunnen informeren over de mogelijke allergenen in hun gerechten. Deze regelgeving is streng en door gebrek aan tijd of kennis wordt ze regelmatig foutief toegepast.

Het FAVV heeft de voorbereiding voor Brexit succesvol afgerond

Ondanks de impact van de coronapandemie en de bijbehorende maatregelen waarmee we werden geconfronteerd, heeft het FAVV de voorbereiding voor Brexit succesvol verdergezet en afgerond. Op die manier kon het Agentschap de bedrijven optimaal informeren en sensibiliseren over de impact op hun activiteiten door het in voege treden van het nieuwe akkoord op 1 januari 2021. Meer informatie over Brexit is terug te vinden via internationale relaties-export.