Activiteitenverslag 2021 van het FAVV

Structuur

Laatst bijgewerkt op 27.06.2022

Het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV), opgericht bij wet van 4 februari 2000, is een federale parastatale belast met de evaluatie en de beheersing van de risico's die niet alleen de gezondheid van de consumenten maar ook de gezondheid van dieren en planten kunnen schaden evenals met de controles op de veiligheid doorheen de hele voedselketen.

Het FAVV integreert alle controlediensten, bevoegd voor de hele voedselketen. Het controleert niet alleen levensmiddelen, diervoeders, meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen, maar het is ook verantwoordelijk voor de preventie en bestrijding van dierenziekten en fytosanitaire aspecten (plantaardige sector). De opstelling van operationele regelgeving voor de controles, de certificering en de normen voor infrastructuur waar de bedrijven actief in de voedselketen zich aan moeten houden, behoort eveneens tot zijn opdrachten. Verder beheert het FAVV alle communicatie voor de materies binnen zijn bevoegdheid en gaat er specifieke aandacht naar de voorlichting van de consumenten.

Het FAVV kan voor de uitvoering van zijn opdrachten rekenen op:

ongeveer 1.400 medewerkers verdeeld over:
- de centrale diensten (ongeveer 460 medewerkers);
- 9 Lokale Controle-eenheden (LCE's) en 4 Grenscontroleposten (GCP’s) (ongeveer 760 medewerkers);
- 5 interne ISO 17025 geaccrediteerde laboratoria (ongeveer 145 medewerkers);
- een dienst die gecoördineerde onderzoeken uitvoert in het kader van fraudebestrijding: de Nationale Opsporingseenheid (NOE) (ongeveer 35 medewerkers);
een nauwe samenwerking met de verschillende federale en regionale openbare diensten, waaronder de politie en de douane, evenals met privéinstellingen;
ongeveer 590 (600 in 2020) opdrachthouders (BMO). Dit zijn hoofdzakelijk zelfstandige dierenartsen maar ook bio-ingenieurs, industrieel ingenieurs, bachelors of masters, gelijkgesteld aan ongeveer 290 VTE, die controleopdrachten (hoofdzakelijk antemortem- en postmortemkeuringen in het slachthuis) en certificeringstaken uitvoeren onder het toezicht van ambtenaren. Tijdens het uitvoeren van hun missies voor het FAVV worden de ’BMO-dierenartsen’ als officiële dierenartsen beschouwd;
een netwerk van ongeveer 60 externe, door het FAVV erkende, laboratoria en 9 nationale referentielaboratoria.

Personeel

Onderstaande grafiek geeft het gemiddelde aantal personeelsleden weer voor de jaren 2018, 2019, 2020 en 2021. Sinds 2015 hebben de besparingsmaatregelen die aan het Agentschap waren opgelegd, het personeelsplan verlaagd. Het Agentschap neemt verschillende initiatieven om zijn personeelsplan aan te vullen. Sinds 2019 konden we ons personeelsbestand opnieuw versterken door bijkomende middelen in het kader van de Brexit en de plant health law.

VTE : voltijdequivalent

Opleiding van het personeel (Learn & Develop)

Naar aanleiding van de genomen maatregelen inzake de bestrijding van COVID-19, werd ook in 2021 uitgebreid ingezet op de digitalisering van opleiding & ontwikkeling voor de personeelsleden van het FAVV. Bestaande opleidingen werden aangeboden via webinars, online klassen of e-learningmodules en het aanbod werd ook sterk uitgebreid met digitale opleidingsmogelijkheden.

Voor controleurs/inspecteurs werd in 2021 vooral de nadruk gelegd op de verdere ontwikkeling van hun technische competenties, onder meer via deze opleidingen: nieuwe controlemethodologie TRA, gids 034: de productie en verkoop van zuivelproducten, Plant Health Law en de impact op fytosanitaire controles, herkennen van planten en bomen in openbaar groen en tuincentra, Traces NT intra, voorbereiding op noodsituaties voor mond-en-klauwzeer, e-commerce, verhoortechnieken voor gevorderden, gids 018: slachthuizen en uitsnijderijen, gids 026: brood- en banketbakkerij, etc.

In het kader van de maatregelen voor de bestrijding van COVID-19, werden er net zoals in 2020 tal van digitale opleidingen aangeboden in verband met stressbeheersing, leiding geven vanop afstand, timemanagement voor telewerkers, opbouwen van weerstand, hoe jezelf en je naasten beschermen tegen COVID-19, efficiënt vergaderen vanop afstand, welzijn & productiviteit voor telewerkers, etc.

Het totale ontwikkelingsbeleid binnen het FAVV legt in 2021 een realisatiegraad voor van gemiddeld 4,15 dagen opleiding per VTE (in 2020 was dit gemiddeld 1,8 d. per VTE binnen de federale overheid).

Onderstaande grafiek toont de evolutie van de ontwikkelingsinspanningen van het FAVV, in benchmark met de gemiddelde cijfers binnen de federale overheid:

	2017	2018	2019	2020	2021
Aantal opleidingsdagen FAVV	6.184	4.972	8.643	5.866	5.112
Opleidingsdagen / VTE (FAVV)	5,71	4,51	6,90	4,76	4,15
Opleidingsdagen / VTE (FEDERAAL), bron Fed 20	2,9	2,6	2,6	1,8	*

* Cijfers nog niet beschikbaar

Aantal opleidingsdagen - FAVV

Opleidingsdagen / VTE FAVV & FEDERAAL

Strategische cel

Een nieuwe manier van werken ...

In 2020 werd duidelijk dat het FAVV een team moest aanwerven dat beschikt over een transversale visie op de organisatie. Dit team kan het management ondersteunen bij de ontwikkeling van zijn strategieën. Via de cel kan enerzijds de interne werkwijze verbeteren, en is het anderzijds mogelijk om zich aan te passen aan de veranderingen in de werkmethoden die waren ontstaan als gevolg van COVID-19. Daartoe werd binnen de diensten van de Gedelegeerd Bestuurder de strategische cel opgericht.

De activiteiten van de strategische cel zijn gebaseerd op drie werkgebieden:

Pijler A: ondersteuning van het Directiecomité
De strategische cel ondersteunt het Directiecomité bij het uitwerken van zijn besluiten en houdt toezicht op de uitvoering ervan, waarbij bijzondere aandacht wordt besteed aan de impact van de strategie op het operationele niveau. De strategische cel heeft als missie om het Directiecomité te ondersteunen bij zijn besluitvorming en te waken over de goede voorbereiding van de bij hen ingediende dossiers.
Pijler B: project Management Office
De strategische cel heeft als taak om het beheer van de portefeuille van strategische projecten binnen het FAVV op te richten. Deze strategische projecten worden door het Directiecomité geselecteerd en er wordt hierover op regelmatige basis aan hen gerapporteerd.
Pijler C: enterprisearchitectuur
De strategische cel ontwikkelt een holistische visie op de organisatie die rekening houdt met volgende componenten: business architectuur (de processen), informatie en data architectuur en ICT architectuur (applicaties); en de interacties tussen deze verschillende componenten.

Wetenschappelijk Comité ingesteld bij het FAVV

Het Wetenschappelijk Comité is een adviesorgaan ingesteld bij het FAVV, zoals voorzien bij wet betreffende de oprichting van het Agentschap in 2000. Dit comité verstrekt onafhankelijke adviezen ofwel op verzoek van de Gedelegeerd Bestuurder van het FAVV, ofwel op verzoek van de voogdijminister van het Agentschap ofwel op eigen initiatief. De onderwerpen van deze adviezen houden verband met de risicobeoordeling en de opties voor risicobeheer in de voedselketen.
Het mandaat van de leden van het Wetenschappelijk Comité is afgelopen op 24 januari 2021 en op 28 januari 2021 is een nieuw Wetenschappelijk Comité, dat is samengesteld uit 22 leden, officieel in dienst getreden. Deze indiensttreding is verlopen in aanwezigheid van Minister D. Clarinval en de Gedelegeerd Bestuurder van het FAVV, H. Diricks. Tijdens de eerste plenaire zitting van het Comité hebben de benoemde experts Dr. Lieve Herman en Dr. Philippe Delahaut verkozen als respectievelijk voorzitter en ondervoorzitter van het Wetenschappelijk Comité.

Op het vlak van voedselveiligheid en chemische risico’s werd het jaar 2021 gekenmerkt door de risico’s die mogelijk in verband kunnen worden gebracht met de milieuverontreiniging door perfluoralkyl-verbindingen in levensmiddelen van dierlijke en plantaardige oorsprong die komen uit de verontreinigde gebieden. Het Wetenschappelijk Comité heeft een spoedraadgeving uitgebracht die dienst moet doen als richtsnoer en ondersteuning voor de nodige beslissingen m.b.t. het beheer en de monitoring van de voedselketen. Er werd ook een advies op eigen initiatief uitgebracht over de “Whole Genome Sequencing” technologie, meer bepaald over de toepasbaarheid ervan op het vlak van voedingsmicrobiologie, de voordelen die eraan verbonden zijn, alsook de ontwikkelingsbehoeften die nog moeten worden beantwoord om het werkelijk mogelijk te maken deze technologie in België te kunnen toepassen. Wat de chemische risico’s betreft, werd de problematiek van de gezondheidsimpact van het gebruik van E171 (titaniumoxide, TiO2) in levensmiddelen behandeld in een advies, alsook de problematiek van de gevarenkarakterisering van bestrijdingsmiddelenresiduen zonder toxicologische richtwaarde voor de gezondheid.

Op het vlak van de diergezondheid leidde de humane pandemie van Covid-19, te wijten aan SARS-CoV-2, tot de vrees dat er zich structureel omgekeerde zoönotische incidenten (van mens op dier) zouden kunnen voordoen. Besmettingen bij de mens zouden immers kunnen worden overgedragen op gevoelige diersoorten, zoals nertsen. Bovendien zouden besmettingen op hun beurt ook terug kunnen worden overdragen van dier op mens. Ook over dit onderwerp heeft het Wetenschappelijk Comité verschillende adviezen uitgebracht die de risicobeheerders in staat stellen om hun risicobeheerbeslissingen wetenschappelijk te onderbouwen. In die context heeft de Risk Assessment Group Covid-19 Animals (RAGCA) die in april 2020 werd opgericht binnen het Wetenschappelijk Comité haar activiteiten verlengd voor het ganse jaar 2021. De RAGCA heeft de federale crisisgroep COVID-19 ondersteund met nieuwe informatie en kennis over het SARS-CoV-2-virus bij dieren door deze in de juiste context te plaatsen wat betreft het risico voor de volksgezondheid.

In totaal heeft het Wetenschappelijk Comité maar liefst 22 adviezen uitgebracht in 2021. Alle adviezen zijn integraal beschikbaar voor het publiek op de website van het Wetenschappelijk Comité (http://www.favv.be/wetenschappelijkcomite/adviezen/2021/).

Naar aanleiding van de COVID-19 situatie, werd het jaarlijks symposium van het Wetenschappelijk Comité georganiseerd via videoconferentie en dit op 2 december 2021. Het gekozen thema “Animals without disease: the future of the animal production chain?” was dat van diergezondheid en meer bepaald de meest recente ontwikkelingen op het vlak van de controle en de preventie van dierziekten in de dierlijke productie. Tijdens dit symposium hebben verschillende nationale en internationale experten beurtelings gesproken over de aspecten van een duurzame en gezonde dierlijke productie, digitale technologieën ten dienste van de diergezondheid en over de voorbereiding op de toekomstige uitdagingen die zich zullen opdringen op het vlak van diergezondheid. De documenten met betrekking tot het symposium kunnen worden geraadpleegd op de website van het Wetenschappelijk Comité (http://www.favv.be/wetenschappelijkcomite/symposia/2021/).