Activiteitenverslag 2022 van het FAVV

Cel 1 Cel 2 Cel 3

NOE: Cel 3

Afdrukbare versie |

Laatst bijgewerkt op 08.06.2023

CCP Honing

De grote vraag naar natuurlijke zoetstoffen leidt tot een markt waar de wereldwijde honingprijzen het hoogste niveau in jaren bereiken. In de EU is de marktvraag naar honing groter dan de eigen productie en wordt dus een aanzienlijke hoeveelheid honing ingevoerd.

Onder leiding van het Directoraat-Generaal Gezondheid en Voedselveiligheid (DG SANTE) van de Europese Commissie nam België, samen met de andere Europese lidstaten deel aan een gecoördineerde actie rond honing. Tijdens de actie werd gedurende 7 weken 50% van alle binnengekomen honing uit derde landen bemonsterd. De honing werd geanalyseerd op de toevoeging van suikerstropen. In België werden in totaal 63 monsters genomen waarvan 38% verdacht zijn op de toevoeging van suikerstroop. Deze gecoördineerde actie van de EU heeft de hypothese bevestigd dat een aanzienlijk deel van de honing die wordt ingevoerd uit niet-EU-landen en op de EU-markt wordt gebracht, vermoedelijk niet voldoet aan de bepalingen van de EU-honingrichtlijn 2001/110/EG en onopgemerkt blijft. Meer informatie in verband met de resultaten is terug te vinden op de website van DG SANTE.

Zonnebloemolie

Tot voor kort was zonnebloemolie een van de voordeligste oliesoorten, een stuk goedkoper dan bijvoorbeeld olijfolie. Maar bijna driekwart van de zonnebloemolie in Belgische winkels komt uit Oekraïne. Omwille van de oorlogssituatie stijgen de prijzen en raken de winkelschappen met zonnebloemolie leeg. Een probleem, en niet alleen omdat we zonnebloemolie gebruiken om te frituren. De olie zit ook in talloze voedingsmiddelen, van babyvoeding tot margarine. Rekening houdende met de schaarste en de prijsstijgingen van zonnebloemolie zijn er opportuniteiten om fraude te plegen. Een verhoogde waakzaamheid om deze producten is essentieel. De NOE investeert in het nemen van bijkomende monsters van zonnebloemolie op de markt. De analyses zijn gefocust op PCB’s, dioxines, dioxin-like PCB’s, PAK’s en pesticiden. Tot op heden zijn de uitgevoerde analyses allen conform.

Snoepgoed

Amerikaans en Aziatisch snoepgoed heeft de laatste jaren aan populariteit gewonnen en zijn als het ware, een ‘hype’ geworden. De Belgische markt heeft hierop ingespeeld en meerdere groothandelaren en detailhandelaren importeren grote hoeveelheden snoepgoed vanuit verschillende werelddelen naar Europa. Deze producten zijn geproduceerd buiten Europa en vallen bijgevolg niet altijd binnen de geldende Europese en nationale regelgeving betreffende voedselveiligheid. Tijdens verschillende controles heeft de NOE kunnen vaststellen dat er levensmiddelen worden verkocht, die additieven bevatten die niet toegelaten zijn binnen een welbepaalde categorie en dat er verkoop gebeurt van verrijkte levensmiddelen zonder geldig notificatiedossier. Daarnaast zijn er meermaals inbreuken vastgesteld betreffende etiketteringsvoorschriften en bevatten de producten (met welbepaalde additieven) geen duidelijke vermelding dat ze de oplettendheid van kinderen nadelig kunnen beïnvloeden. Tot op heden zijn er +/- 30 producten als non-conform beschouwd en bijgevolg in beslag genomen. Het FAVV is overgegaan tot ‘uit de handel names’ en ‘recalls’. Indien er buitenlandse operatoren betrokken waren, zijn deze via het IRASFF-systeem op de hoogte gebracht.

Sulfiet

Het gebruik van sulfiet in vleeswinkels ter bevordering van de rode kleur en het maskeren van bederf van vlees is niet nieuw. Sulfiet is bovendien een allergeen waarvan de consument niet op de hoogte wordt gebracht. Na beeldvorming werd een lijst opgemaakt van verdachte vleeswinkels. Aan de hand van deze lijst werden 16 verschillende vleeswinkels bezocht. De controle loopt verder in 2023 maar op het moment van publicatie van dit jaarverslag zijn reeds 14 slagerijen bezocht waarvan bij 8 (57%) het gebruik van sulfiet vastgesteld werd.

Actie wild

In samenwerking met het Agentschap Natuur en Bos werd een actie georganiseerd die zich concentreerde op de illegale verwerking en verkoop van wild. Er werden simultaan bij verschillende jagers bezoeken uitgevoerd. Er werd vastgesteld dat er op vijf verschillende locaties illegaal wild versneden, verwerkt en verkocht werd. Deze activiteiten werden uitgevoerd zonder het beschikken over de juiste toelatingen en erkenningen. Het vlees van wild dat het voorwerp uitmaakt van deze illegale activiteiten wordt ongekeurd en zonder de wettelijke vereiste onderzoeken in de handel gebracht.

Aardappelen

Fraude met aardappelvariëteiten blijkt een alom bekend en bestaand probleem te zijn binnen de aardappelwereld. De grootste drijfveer hiervoor is de druk die retailers leggen om een heel jaar door de variëteiten Nicola en Charlotte in de winkelrekken te kunnen voorzien, wat praktisch onmogelijk is de dag van vandaag (klimaat, financiële druk…). Om die reden wordt er heel nonchalant omgesprongen met de verschillende variëteiten van aardappelen door telers, traders en groothandelaars. Bijgevolg verschilt de vermelde variëteit op de verpakkingen vaak met de werkelijke variëteit. Naast het consumentenbedrog levert dit ook een gebrekkige tracering op.

In samenwerking met FOD Economie namen we tijdens een gecoördineerde actie 31 monsters van Bintje-, Charlotte-, en Nicola-aardappelen. Deze werden ter analyse aangeboden. In totaal bleek 16% van de onderzochte aardappelen een andere variëteit te hebben dan degene die wordt vermeld op de eindverpakking.

Wegcontroles

De NOE neemt op vraag van de lokale en de Federale Politie geregeld deel aan wegcontroles die multidisciplinair van aard zijn. Zij doen dat samen met andere diensten (RVA, RSZ, VLABEL, Douane…). Meestal is de LCE ook aanwezig bij deze wegcontroles, zodat de verschillende expertises kunnen gedeeld worden.

Net zoals de voorbijgaande jaren organiseerde de NOE ook in 2022, in samenwerking met de motorteams van de Douane en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), grensoverschrijdende wegcontroles. Deze vonden plaats langs de E19 ter hoogte van Minderhout, langs de E34 ter hoogte van Postel en langs de A12 in Berendrecht. Hoewel er 11 waren gepland konden er door annuleringen uiteindelijk 8 wegcontroles met de NVWA worden uitgevoerd.

In totaal werd er door de NOE aan 47 wegcontroles deelgenomen waarbij 726 voertuigen werden gecontroleerd. Bij 14% (102) van de gecontroleerde wagens werden er door het FAVV overtredingen vastgesteld waarvoor PV’s of waarschuwingen werden opgemaakt.

Er werden 38 inbeslagnames uitgevoerd die corresponderen met 6 483 kg aan producten. De helft van de in beslag genomen producten bestond uit vlees. De andere producten waren voornamelijk vis, algemene voeding, groeten en fruit en gewasbeschermingsmiddelen.

OPSON

De NOE neemt naar jaarlijkse gewoonte deel aan de internationale actie Opson. Operatie Opson is een internationale actie, gecoördineerd door Europol, waaraan verschillende lidstaten en derde landen deelnemen. Deze actie richt zich op voedselfraude (ὄψον = voedsel) en meer bepaald namaak levensmiddelen en ondermaatse levensmiddelen. Met namaak levensmiddelen worden levensmiddelen bedoeld die in strijd zijn met intellectuele eigendomsrechten. Met ondermaatse levensmiddelen worden levensmiddelen bedoeld die niet voldoen aan de Europese en nationale wetgeving.

In het kader van deze editie werden geen specifieke acties georganiseerd door de NOE maar werden wel enkele cases met betrekking tot vervalste veterinaire gezondheidscertificaten gerapporteerd aan Europol.

Een samenvatting van de editie Opson XI (2021-2022) met de resultaten van alle deelnemende landen is gepubliceerd op de website van Europol.