Activiteitenverslag 2023 van het FAVV

- Globale analyseresultaten - Sectorale bemonsteringsplannen

E-commerce

Laatst bijgewerkt op 05.06.2024

E-commerce is de verzamelnaam van alle manieren waarbij online handel wordt gevoerd.

Wanneer producten/diensten die deel uitmaken van de voedselketen online worden aangeboden, moet, bovenop de bepalingen die algemeen gelden voor e-commerce, de regelgeving nageleefd worden die van toepassing is op deze producten/diensten. Producten/diensten uit de voedselketen moeten ruimer beschouwd worden dan enkel levensmiddelen. Alle producten die onder de bevoegdheid vallen van het FAVV, zoals bijvoorbeeld het online aanbod van gewasbeschermingsmiddelen, levende dieren, sperma en embryo’s, maken hier deel van uit (zie art. 5 Wet van 4 februari 2000 houdende de oprichting van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid).

De meeste Europese en nationale regelgeving maakt geen onderscheid tussen een online en offline (fysiek) aanbod. In beide gevallen moet dus aan dezelfde voorwaarden worden voldaan, tenzij dit door een wettelijke bepaling uitdrukkelijk anders is bepaald.

Toezicht op het online aanbod is echter niet zo eenvoudig te organiseren. Het internet valt namelijk moeilijk te reguleren. Het betreft een wereldwijd netwerk dat geen rekening houdt met geografische grenzen en het is zeer vluchtig: webshops ontstaan en verdwijnen zeer snel. Bovendien vereisen controles op het internet, een andere expertise van overheidsinstanties dan een gewone fysieke controle bij een bedrijf.

E-commerce wordt een steeds populairdere manier om handel te drijven wereldwijd. Het is niet meer te negeren en alle controle-instanties krijgen er mee te maken. Dit is ook zo binnen het Agentschap: de laatste jaren werd binnen het FAVV een merkbare stijging vastgesteld wat betreft het aantal klachten en onderzoeken in verband met e-commerce.

Daarom werden de voorbije jaren specifieke e-commerce cellen opgericht: 1 op het hoofdbestuur en 2 bij de grenscontroleposten (GCP van Zaventem en Bierset). Maar ook de 9 lokale controle-eenheden en de fraudebestrijdingsdienst houden zich bezig met het toezicht op online verkoop.

In 2023 werden er meer dan 200 klachten over e-commerce geregistreerd.

Meer weten?
De voorbije twee jaar heeft het FAVV meer dan 450 klachten ontvangen over de online verkoop van levensmiddelen

Het Agentschap is op verschillende manieren actief om het online toezicht te garanderen:

De lokale controle-eenheden: zij behandelen klachten die gaan over online verkoop, indien deze verkoop gebeurt door Belgische operatoren.
De cel e-commerce op het hoofdbestuur:
1. deze cel zorgt voor een algemene ondersteuning van de andere diensten op het vlak van e-commerce:
  1. geven opleidingen aan controleurs over hoe online controles uit te voeren;
  2. helpen de controleurs bij vragen over online controles;
  3. helpen met de identificatie van operatoren of particulieren die hun identiteit verbergen;
2. het uitbouwen van een expertisenetwerk door zowel intern, nationaal als internationaal samen te werken;
3. het toezicht op het online aanbod van producten, afkomstig van buitenlandse webshops;
4. productcontroles: online aankopen.
De controle op postpakketten, besteld via e-commerce, gebeurt door de verschillende GCP.
De fraudebestrijdingsdienst (Nationale Opsporingseenheid, NOE):
1. voert controles uit op Belgische en buitenlandse webwinkels. Deze acties zijn gericht op verschillende soorten producten (fytosanitaire producten, niet-genotificeerde voedingssupplementen...);
2. verricht online aankopen van verdachte producten om de samenstelling ervan te analyseren.

Van zodra je je als consument op het web begeeft is het belangrijk om op je hoede te zijn. Want hoe eenvoudiger het wordt om producten van over de hele wereld te bestellen en binnen een aantal dagen in je brievenbus te ontvangen, des te eenvoudiger het wordt voor fraudeurs om producten te verkopen die misleidend of zelfs verboden zijn.

Speciale acties in 2023 door de cel e-commerce van het hoofdbestuur

De cel e-commerce van het hoofdbestuur heeft in 2023 verschillende speciale controleacties uitgevoerd op het internet.

Actie Verboden Planten: de cel e-commerce heeft actieve opzoekingen gedaan op het web naar de verkoop van de planten Yohimbe, Ephedra en Mitrogyna speciosa. Deze planten zijn verboden te gebruiken in voedingsmiddelen.
Er werden 43 webshops en platformen (zowel Belgische als buitenlandse) gevonden die levensmiddelen of voedingssupplementen met deze substanties aanboden. Meer dan 500 aanbiedingen werden met succes verwijderd.
Actie met de GCP: deze actie is een samenwerking tussen de GCP en de cel e-commerce. De GCP hebben het voorbije jaar de cel e-commerce ingelicht van niet-toegelaten producten die toch meermaals werden tegengehouden aan de grenscontrolepost . Vervolgens heeft de cel e-commerce de herkomst van deze producten online onderzocht. Er werden 19 webshops en platformen (zowel Belgische als buitenlandse) geïdentificeerd met dezelfde of gelijkaardige producten als gevonden door de GCP . 62 aanbiedingen werden met succes verwijderd.
Actie RASFF monitoring: RASFF (Rapid Alert System for Food and Feed) is een meldingssysteem waarmee lidstaten van de Europese Unie elkaar kunnen informeren wanneer er directe risico’s zijn voor de volksgezondheid.
De cel e-commerce heeft in 2023 dit platform actief gemonitord door .na te gaan of de producten uit deze RASFF-meldingen, in België online aangeboden werden. Voor deze actie werden specifiek meldingen over niet-toegelaten Novel Food gemonitord. 29 verkopers werden geïdentificeerd en de aanbiedingen werden met succes verwijderd.
Actie Titaandioxide (E171): het voedseladditief E 171 is een witte kleurstof. Het heet ook wel titaandioxide of titaniumdioxide. E 171 zit in verschillende voedingsmiddelen, zoals kauwgom, drop, chocolade met een gekleurd laagje, roomijs en decoraties. Het gebruik van E 171 in voedsel werd begin 2022 in de Europese Unie verboden. Na een overgangsperiode mogen er vanaf 7 augustus 2022 geen voedselproducten met E 171 meer op de markt worden gebracht.
De cel e-commerce heeft op het internet 9 buitenlandse webshops teruggevonden die een product verkochten dat toch nog E171 bevatte. Er werd succesvol contact opgenomen met de autoriteiten van deze andere landen om de aanbiedingen te laten stopzetten.