Activiteitenverslag 2019 van het FAVV - Sectorale bemonsteringsplannen

Laatst bijgewerkt op 22.06.2020

De Europese wetgeving voorziet dat bij de planning en uitvoering van officiële controles rekening wordt gehouden met de controles uitgevoerd door ondernemingen, indien zij de risico's op besmetting in de voedselketen kunnen verlagen. In deze optiek kan het FAVV zijn analyseprogramma aanpassen, rekening houdend met sectorale bemonsteringsplannen (SBP) die garanties bieden dat de voedselveiligheid op een hoog niveau blijft.

Hiervoor moet het SBP aan het Wetenschappelijk Comité van het FAVV worden voorgelegd, rekening worden gehouden met zijn advies en moet er aan bepaalde bemonsterings- en analysevoorwaarden worden voldaan. De vermindering van het aantal officiële analyses berust op risicocriteria zoals de ernst van de gecontroleerde gevaren en de blootstelling van de consument.

In geval van een non-conformiteit worden corrigerende maatregelen genomen, en indien nodig wordt de meldingsplicht aan het FAVV toegepast.

Diervoeders

In 2019 telde het sectorale bemonsteringsplan van BFA (Belgian Feed Association) 235 deelnemers. Onder hen alle leden van BFA, maar al verschillende jaren nemen ook niet-leden uit binnen- en buitenland deel. Bij afsluiting werd een performantie van 98% van de aanvankelijk 2.175 ingeplande analyses opgetekend. Meer dan 70% van de analyses werd uitgevoerd op diervoeders die worden aangekocht van een gecertificeerde bron (voedermiddelen, toevoegingsmiddelen, voormengsels en mineraalvoeders). De top 5 van de analyses bestaat uit mycotoxines/aflatoxine (431 analyses), pesticiden (338), dioxines en dioxineachtige PCB’s (186), zware metalen (147) en salmonella (122).

Daarnaast wordt gescreend op tal van andere contaminanten: ambrosia, residuen van antibiotica, blauwzuur, chloramphenicol, enterobacteriaceae, GGO’s, melamine, moederkoren, onoplosbare onzuiverheden, polyaromatische koolwaterstoffen, PCB’s en schimmels.
Het bemonsteringsplan monitort niet alleen de aankoop van diervoeders, maar ook de productie van voormengsels en mengvoeders. Op dit laatste niveau worden analyses ingepland op salmonella, mycotoxines en zware metalen. In 2019 werden daartoe 358 analyses ingepland. De monitoring op niveau van de voormengsels focust op haar beurt op zware metalen (59 analyses).

De volgende overschrijdingen werden vastgesteld:

in twee stalen spelt werd de richtwaarde voor schimmels overschreden;
in een staal speltdoppen werd desoxynivalenol teruggevonden boven de richtwaarde;
de norm voor Aflatoxine B1 werd overschreden in een staal zonnebloempitten;
de MRL’s voor pesticideresiduen werd meermaals overschreden:
- in speltdoppen: één staal met een overschrijding voor chloorpyrifos-methyl en bixafen; één met een overschrijding voor bixafen;
- in spelt: tweemaal een overschrijding chloorpyrifos-methyl;
- in pluimveevet: één staal met een overschrijding voor chloroneb;
de actielimiet voor PAK’s werd éénmaal overschreden voor palmpit vetzuren.

Op basis van de analyseresultaten, actualiteit of overschrijdingen kan het bemonsteringsplan een snelle update ondergaan. Daarenboven wordt door BFA minstens elke drie maanden het bemonsteringsplan geëvalueerd. Zo werd bijvoorbeeld in de zomer van 2017 de monitoring uitgebreid naar aanleiding van het fipronilincident.
In 2018 werd onder andere een intensievere screening op schimmels in speltdoppen en moederkoren in tarwe doorgevoerd, terwijl in 2019 ook een uitbreiding van de scope van screening op ambrosia in mais werd doorgevoerd.

Aardappelsector

Sinds 2005 voeren alle leden van Belgapom (Belgische aardappelhandel en -verwerkende industrie) een sectoraal bemonsteringsplan (SBP) uit. Dit plan werd in 2011 officieel goedgekeurd door het FAVV en bevat twee luiken: een luik contaminanten (gewasbeschermingsmiddelen, zware metalen en melamine) en een fytosanitair luik. De basis van dit plan is een risicoanalyse en een brede screening gedurende meerdere jaren. De resultaten van dit SBP worden samen met het FAVV jaarlijks besproken en geëvalueerd.

Van de in 2018 geoogste aardappelen zijn 279 partijen consumptieaardappelen geanalyseerd op CIPC (chloorprofam), Cd en Pb. Alle monsters (levensmiddelen + diervoeders) werden geanalyseerd met de multiresidumethode. Alle resultaten waren conform.

Het onderzoek naar ringrot en bruinrot werd ook uitgevoerd op 148 aardappelmonsters (77 partijen consumptieaardappelen en 71 partijen pootaardappelen). Er werden geen besmetting vastgesteld.