Activiteitenverslag 2021 van het FAVV - De voedselveiligheidsbarometer

De voedselveiligheidsbarometer

Laatst bijgewerkt op 22.06.2022

De voedselveiligheidsbarometer is een instrument dat in 2010 werd ontwikkeld door het Wetenschappelijk Comité (SciCom) ingesteld bij het FAVV. Hiermee kan op jaarbasis een beeld worden verkregen van de evolutie van de algemene toestand van de voedselveiligheid in België (cf. Avis 28-2010 (PDF)). De barometer is gebaseerd op een reeks van indicatoren die betrekking hebben op de hele voedselketen: vanaf de preventieve aanpak (autocontrole, inspecties), over de controle van producten (op de aanwezigheid van chemische en biologische gevaren), tot de gevolgen voor de volksgezondheid (voedseltoxi-infecties).

In 2018 werd de voedselveiligheidsbarometer geëvalueerd wat leidde tot een nieuwe versie van de barometer, versie 2 (cf. Avis 06-2018 (PDF)). In deze tweede versie werden een aantal indicatoren geschrapt, geherformuleerd of samengevoegd. De resultaten van de tweede versie van de barometer zijn bijgevolg niet vergelijkbaar met de resultaten van de eerste versie.

De voedselveiligheidsbarometer (versie 2) geeft voor 2021 een afname van - 6,6 % weer ten opzichte van 2020.

Dit is grotendeels het gevolg van een belangrijke toename ten opzichte van 2020 van het aantal meldingen van personen getroffen door een collectieve voedseltoxi-infectie (CVTI), waaronder ook een toename van het aantal gevallen van listeriose, salmonellose en campylobacteriose. In het jaar 2020 werd door de coronapandemie een laag aantal meldingen van CVTI’s opgetekend ten gevolge van de sluiting van onder mee de horeca. Het aantal getroffen personen per 100.000 inwoners is evenwel lager dan in 2019, vóór de coronapandemie.

Er wordt ten opzichte van 2020 eveneens een afname waargenomen van het aantal gunstige inspecties met betrekking tot infrastructuur, inrichting en hygiëne in de horeca, de grootkeukens en de handelszaken. Hierbij wordt opgemerkt dat in 2020 en de eerste helft van 2021 de inspecties op het terrein aangepast werden in de context van de coronapandemie, waarbij het FAVV zich vooral heeft gefocust op de controle van de essentiële punten m.b.t. de infrastructuur, inrichting en hygiëne waarbij gebruikt gemaakt werd van een vereenvoudigde checklist. Bovendien werd in de tweede helft van 2021 een nieuwe structuur voor de inspecties in de distributiesector geïntroduceerd. Alle fundamentele en meest pertinente vragen die betrekking hebben op de belangrijkste potentiële risico’s, en die voorheen opgenomen worden waren in checklists met een verschillend toepassingsgebied, worden nu gegroepeerd in één checklist onder de noemer “basisscope”. Deze “basisscope” checklist wordt bij elke inspectie gehanteerd (Meer info: zie "Revisie van de controlemethodologie").

Daarnaast is het percentage bedrijven die één of meer activiteiten uitoefenen in de transformatiesector en die een gevalideerd autocontrolesysteem voor al hun activiteiten hebben, lichtjes gedaald, terwijl dit percentage in de primaire productiesector en in de toeleveringssector van de primaire productie enigermate toegenomen is.

De conformiteit van producten blijft net zoals voorgaande jaren over het algemeen zeer hoog, met voor het merendeel van de indicatoren die betrekking hebben op de controle van producten een resultaat van 98 à 99% conformiteit. Hoewel de conformiteit voor acrylamide in voedingsproducten en voor Campylobacter in karkassen en versneden vlees licht toenam, vertonen deze indicatoren nog mogelijkheid tot verbetering (conformiteit van respectievelijk 96% en 90%).

Tot slot wordt opgemerkt dat er sinds 2021 geen analyses meer worden uitgevoerd van microbiële hygiëne-indicatoren in karkassen en versneden vlees. Bijgevolg kan de indicator m.b.t. de conformiteit voor E. coli van monsters die genomen werden in slachthuizen en uitsnijderijen niet meer berekend worden en is deze uit de barometer-indicatorkorf geschrapt.

Evolutie tov. referenciejaar 2010

In vergelijking met 2010 vertoont de voedselveiligheidsbarometer (versie 2) een positieve tendens. Deze is hoofdzakelijk het gevolg van gunstige evoluties m.b.t. de autocontrole en aantal gerapporteerde gevallen van salmonellose en campylobacteriose bij de mens. De conformiteit van producten blijft over het algemeen hoog met een gunstige evolutie voor Campylobacter op karkassen en versneden vlees.